Professional squatter

Gilabanan ni Cebu City Vice Mayor Michael Rama ang mga lumolupyo sa Sitio Avocado sa Barangay Lahug, kang kansang kabalayan ipaguba sa korte kay gamiton na ang yuta nga gitukoran niini aron tukoran og public school.

Ang yuta gipanag-iya kini sa University of the Philippines (UP-Cebu) human kini gidonar ngadto kanila kaniadto gikan sa probinsya sa Sugbo nga mao gyud ang tag-iya sa yuta. Kay wala man dayon nila makural ang kinatibuk-ang lote, giukopar kini sa mga squatters.

Ang UP wala sab makagamit sa ilang yuta didto sa Talisay kay mao gihapon ang rason, giukopar na kini sa mga squatters nga dili na gyud mamahawa sa ilang gipuy-an. Gihinuktokan nako pag-ayo kining maong isyu.

Ang tinuod, luoy kaayo ang mga pamilya nga magsud-ong sa ilang panimalay nga gipangguba.

Apan sila ra usab ang mabasol kay pagsugod nila og himo sa maong panimalay, nasayod na sila nga may tinguha ang UP nga bawion na ang lote nga ilang gipuy-an.

Ang UP mitagana og luna nga ilang kabalhinan, apan ang argumento sa mga lumolupyo nga dili kini haum nga puy-an kay bakilid, walay kuyente ug walay koneksyon sa tubig. Kahilakon ko nga nagsud-ong sa kabalayan nga gipangguba sa demolition team.

Dihang namalhin mi pagpuyo gikan sa Lorega-San Miguel niadtong 2008, kami gani mismo ang mipaguba sa tindahan namo, ug nasubo kaayo ko nga nagtan-aw, unsa pa kaha kon kabalayan na.

Apan nasayod sab ko nga tukma lang sab nga ang maong luna gamiton sa mas mapuslanon nga katuyoan kay tukoran man og tunghaan nga daghan ang makapahimulos.

Nasayran nako nga daghan sa mga nanag-iya og panimalay diha sa Sitio Avocado, ilabi na ang anaa daplin sa karsada, wala gyud magpuyo diha, ug igo ra nila nga gipaabangan ang ilang balay ug gigamit kini alang sa negosyo.

Kon ingon niana ang sitwasyon, para nako dili na tingali angay’ng kaloy-on kon papahawaon sila sa maong dapit.

Nagpuyo sila sa yuta nga iya sa UP nga walay abang, apan gigamit nila sa negosyo. Dili ba kini usa ka pagpamentaha?

Ang balaod, Republic Act 7279, nihulagway sa usa ka professional squatter nga mao ang mga indibidwal, o grupo nga moukopar sa mga yuta nga wala gyuy pagtugot sa tag-iya bisan og sila may igong kita o kwarta aron makapatukod og “legitimate housing.”

Apan kadtong mga pamilya nga igo lang gyud intawon nagpuyo diha ug walay laing balay, angay gayud sila nga tabangan sa atong kagamhanan aron mapahiluna sa tukma nga mga dapit alang kanila.