Katilingbanong pakiglambigit (1)

Ang utok maoy timailhan nga makatudlo gihapon, bisan sa unsa ka binag-ong paagi o stratehiya. Ang himsog nga utok makakat-on, bisan pag kini edaran o tigulang na. Nga ang usa sa paagi niini, matud pa sa mga eksperto, mao ang paghimo og makapadasig nga aktibidad diha sa katilingbanong pakiglambigit.

Ang 'Harvard Researchers', ilang nadiskubrehan nga ang tawo'ng dili aktibo sa kalihokan sa katilingban, mas doble ka beses nga mohinay ang iyang utok. Ang kalaay sa utok o 'psychological stress', mosangput kini sa kadaut sa 'hippo campus' o parti sa utok nga responsable'ng nakakonek sa memorya ug emosyon.

Kadto'ng kanunay ma-'stress', kalagmitan may dakung risgo nga masakit og 'alzheimers', gawas lang kun siya mahiligon makigsandurot sa isigkatawo. Ang pagbaton og kahigalaan, ug pagsuporta sa kutay sa katawhan sa palibot, mao'y makapaus-os sa lebel sa stress, nga sa sama'ng higayon nakatabang pa's uban.

Ang kalaay nga nagtungok lang sa kahilom sa pag-inusara, mawagtang kini kun anaa permi nakighugoy sa katilingban. Moprotehir sab ni hasta sa grabe'ng depresyon. Kay ang tawong adunay depresyon, may 3ka hinungdan nga mao ni;

(1) Nga ubos kaayo ang lebel sa iyang sustansya o kulang sa nutreyens, aron mobaskog ang utok. Nga nawad-a'g katakos makarehistro sa memorya, mao nga nalibog ang panghunahuna ug inanay maglisud na'ng makahinumdom.

(2) Ang mga hugna sa depresyon, makaapektar sa utok nga mapuno sa 'secrete' usa ka 'toxic compound' nga mangamatay ang mga selyula sa utok, nga mopakubol o mopauk-ok sa 'hippocampus', nga nakadaut sa memorya o kabuot.

(3) Ang depresyon ug ang kakapoy ini'ng bation, moresulta kini sa kanunay nga pagpanakit sa kalawasan. Hangtud masakit nga malimtanon (dementia) o kaha mawad-an sa kabuot o AD (alzheimer's desease).