Nabuni nga gabion dams
Naabtan mi sa kusog nga bunok sa uwan sa tampi sa sapa sa Mahiga, nga maoy utlanan sa mga dakbayan sa Sugbo ug Mandaue. Ang mga molupyo sa habig sa Subangdaku, Mandaue, nga mga sakop sa Mahiga Residents and Neighborhood Association (MARNA), mabalak-on nga naniid sa inanay nga pagdako sa sapa. Nangandam nang daan sa pagbakwet kun moawas na sab ang sapa.
Nakaginhawa sila og luag kay nihunong ang uwan samtang pila pa ka dangaw ang gilay-on sa kinatas-an nga ang-ang sa sapa gikan sa tampi. Kay samtang gipatas-an nila pag-ayo ang tampi, nagpabiling ubos ang kabalayan. Nga ang gamay’ng awas sa Mahiga mosangpot sa taga dughan ngadto sa taga liog nga baha.
* * *
Subling niawhag ang mga molupyo nilang Cebu City Mayor Mike Rama ug Mandaue City Mayor Jonas Cortes sa pagpalawom ug pagpadako sa baba sa Mahiga aron nga may kalutsan ang kusog nga bul-og sa sapa ug di na makahulga sa ilang kinabuhi ug kabtangan.
Nag-anam na og kamabaw ang sapa kay nabuni sa nidahili nga yuta ug sa nagtipun-og nga mga basura. Maong kun magbunok ang uwan sa bukid ug sa patag, dali rang moawas ug mobaha. Ang kabalayan sa MARNA maoy kinaham sa baha kay nahimutang sa kinaubsan sa Mahiga. Mosamot ang ilang problema kun madungan ang dakong taob sa dagat.
* * *
Ang sulbad ni Rama mao ang pagpapahawa sa mga molupyo sa habig sa Dakbayan sa Sugbo. Nga kusganong gisupak kay wa pa maandam ang relocation sites. Mas andam ang Mandaue, apan nisukol gihapon ang mga molupyo sa pagpabalhin nila ngadto sa relocation site sa Paknaan.
Niangkon ang mga molupyo nga nakahibawo sila sa kakuyaw sa ilang nahimutangan. Apan di sila ganahan nga mas malayo gikan sa ilang mga gitrabahoan. Gawas pa, maglisod sila sa pagsabot nganong sila ra ang gisiging-siging nilang Cortes ug Rama apan wa pa gyud tandoga ang dagkong buildings, nga gipanag-iya sa inilang mga negosyante, nga mas nakababag sa sapa.
* * *
Lahi ang sulbad sa baha sa Mahiga nga giduso ni kanhi mayor Tommy Osmeña. Matud niya angay’ng limpiyohan ang gabion dams nga gitukod uban ang tabang sa gobiyerno sa Belgium sa bukirang mga barangay nga gigikanan sa Mahiga atol sa iyang pamunoan.
Nahinumdom si Osmeña nga dihang natukod ang dams, nangreklamo ang mga molupyo kay nangalisbo ang sapa. Wa nay tubig nga nidagayday gikan sa ibabaw ug busa natanggong ug wa na maanod ang gipanglabay nga mga basura. Masaligon si Osmeña nga kun makuhaan sa nibuni nga yuta ang gabion dams, masuyop nang daan sa bukirang mga barangay ang nagbunok nga uwan ug mamenosan na kun di man hingpit nga mapugngan ang pag-awas sa Mahiga.
* * *
- Latest
