Unsa’y katuyoan sa APEC?

Nahimugso ang Asia Pacific Economic Cooperation (APEC) kaniadtong 1989. Una kini nga gilangkuban sa 12 ka nasud nga nasulod sa Pacific Rim.

Karon niabot na og 21 ka nasud ang nagpasakop sa APEC. Nag-una nga katuyoan sa APEC mao ang pagbukas sa mga nasud nga sakop sa Asia-Pacific sa pagpalambo sa gawasnon nga patigayon.

Kini nunot sa nakita nga pagbaraw sa ubang adunahan nga mga nasud sa kalibutan sa pagsud-gawas sa ekonomikanhon nga kalihukan ngadto sa ubang kanasuran.

Laing katuyoan sa pagmugna sa APEC mao ang pagsanta sa posible nga pagdominar sa industriyalisado nga nasud sa Japan sa ekonomikanhon nga kalihukan sa Asia-Pacific region, ug sa pagbukas og bag-ong merkado alang sa produkto nga agrikultural ug sa mga raw material ngadto sa Uropa ug sa uban pa nga bahin sa kalibutan.

Gihimo ang labing una nga panagtigom sa APEC kaniadtong Nobiyembre 1989 didto sa Canberra, ang capital sa Australia. Ang tigom gipatawag ni Australian Prime Minister Bob Hawke.

Gipangulohan ni Australian Foreign Affairs Minister Gareth Evans ang tigom tali sa 12 ka nasud nga sakop sa APEC. Gitapos ang tigom pinaagi sa paglagda og kauyonan nga himuon na nga tinuig ang panagtigom nga ipahigayon sa Singapore ug Korea.

Dayon, sa sunod nga mga tigom sa APEC gikauyonan nga ang tinuig nga panagtigom ituyok na sa mga nasud nga sakop niini. Usa sa nauyonan mao nga ang mga mosalmot nga lider sa kanasuran kinahanglan nga magsul-ob sa national costume sa host country.

Sanglit ang Pilipinas ang host country sa APEC meetings ug summit karong tuiga, gipaabot nga ang mga delegado ug mga senior officials nga mosalmot sa mga tigom magsul-ob sa national costume sa Pilipinas nga mao ang Barong Tagalog sa mga lalaki ug Baro't Saya sa mga babaye.

Gipahigayon ang labing una nga APEC Economic Leader's Meeting niadtong 1993 sa usa ka summit didto sa Blake Island nga gipatawag nila ni kanhi US president Bill Clinton ug Australian Prime Minister Paul Keating.

Sa maong tigom, ang pipila ka lider niawhag sa paglibkas sa daghang babag sa patigayon ug kapital, unya palambuon ang pagtinabangay ug kooperasyon tali sa mga sakop nga kanasuran.

Atol sa tigom niadtong 1994 didto sa Bogor, Indonesia gisagop sa mga lider sa APEC ang gawasnon ug bukas nga patigayon ug kapital sa Asia-Pacific sa tuig 2010 alang sa mga industriyalisado nga ekonomiya ug sa tuig 2020 alang sa mga developing o nagtubo pa nga ekonomiya.

Ang unang 12 ka nasud nga niumol sa APEC niadtong 1989 mao ang Australia, Brunei Darussalam, Canada, Indonesia, Japan, South Korean, Malaysia, New Zealand, Philippines, Singapore, Thailand ug Amerika.

Niadtong 1991, nagpasakop sa APEC ang Taiwan, Hong Kong ug People's Republic of China; sa 1993 ang Mexico ug Papua New Guinea sa 1994 ang Chile; 1998 Peru ug niadtong 1998 ang Russian Federation ug Vietnam.