Natagam na
Bisan og unsa pa kalapad o ka-grabe sa kadaot nga gidala ni super typhoon Yolanda sa miaging tuig, aduna gihapon kini'y maayong resulta, natagam ang mga Pilipino.
Kaniadto, basta aduna'y bagyo, maugtas ang mga local government units og pagpabakwit sa mga tawo nga nagpuyo duol sa dagat o ba kaha sa mga sapa. Kaniadto, sa wa pa nato masinati ang kabangis ni Yolanda, dili ra kaayo nato panumbalingon ang mga weather reports, dili ra mag-andam og pagkaon, flashlights, kandila ug batteries.
Apan sukad nga nasinati nato si Yolanda, nausab na ang reaksyon sa mga Pilipino sa oras nga aduna'y bagyo.
Layo pa gani si Ruby, gibantayan na sa tibuok nasud kung asa siya padulong, unsa iyang kakusgon, ang uwan nga iyang gidala ug kun aduna ba'y storm surge.
Layo pa gani si Ruby, gikanselar na ang mga klase aron dili mabutang sa peligro ang mga estudyante.
Layo pa gani si Ruby, gipanghipos na ang mga billboards, gipamutlan na ang mga labong nga kahoy. Nanago na usab ang mga barko ug wala na magtapok sa pantalan.
Layo pa gani si Ruby, giandam na ang mga evacuation centers ug aduna na'y namakwit.
Layo pa gani si Ruby, andam na ang mga tawo sa ilang pagkaon, flashlights, batteries, radyo, kandila, tubig ug uban pang kinahanglanon kun mahitabo nga maigo gayud sa bagyo.
Wala pa miabot si bagyong Ruby sa pagsulat niini'ng editoryal apan andam na ang katawhan ug ang gobiyerno. Hinaut unta nga magbunga og kaayuhan ang atong pagpangandam.
Panagang ni Ruby
Ambot may lain bang bagyo nga nakahatag og mas dakong kalibog ngadto sa mga eksperto sa panahon gawas sa bagyong Ruby. Makalibog ang nag-usab-usab niyang gikusgon. Labaw’ng makalibog ang nag-usab-usab niyang direksiyon. Mao nga hangtod sa pagtugpa niya sa yuta nabahin ang nagkalainlaing weather agencies sa tukma niyang agianan.
Nagsugod si Ruby nga labihan kaluya. Aron lang mosutoy tungod sa kainit sa Pacific Ocean nga paspas niyang gilatas. Dayon nihinay kay kalit lang nga nawad-an og mata. Aron lang mosutoy na sab pagbalik dihang nakakaplag og bag-ong mata. Kaduha na ideklarar nga super typhoon. Kaduha na sab gipa-us-os ang kategoriya. Kataposang paghinay dayong tugpa niya sa yuta.
* * *
Apan ang nag-usab-usab nga gikusgon sa bagyong Ruby wa ra sa kumingking sa higanteng kalibog sa iyang padulngan. Sa sinugdanan gilalisan pa motugpa ba sa yuta o mosubay ba lang sa dagat. Hangtod sa pila ka oras dayong tugpa sa yuta, nagkasungi pang mga eksperto kun mahinayon ba pagtugpa sa silangang Kabisay-an o kun moliko na ba sab ug adto na motugpa sa habagatang Luzon.
Ang tanang weather agencies napugos hinuon pag-usab sa ilang orihinal nga mga pangagpas. Ang PAGASA, Japan Meteorological Agency ug laing upat ka ahensiya nipataas sa ruta nga una nilang gitakda. Samtang ang Joint Typhoon Warning Center sa US Navy niusab sa ilang pangagpas nga mosubay ra sa dagat si Ruby.
* * *
Tungod sa nitumaw nga lapad nga kalibog sa publiko sa managlahi nga forecasts sa nagkalainlaing weather agencies, may nitumaw nga mga awhag nga hiusahon ang tanang ahensiya aron nga usa na lang ka opisyal nga forecast ang luwatan matag abot sa dagkong bagyo.
Mangahas hinuon ko pagsukwahi. Inay mahimangod angay natong hangpon nga di lang ang PAGASA sa Pilipinas ang nagbantay sa bagyong Ruby. Makatabang ug di makadaot sa atong katungod sa pagpakisayod ang pag-apil og paniid sa opisyal nga weather agencies sa Japan, Hong Kong, Beijing, South Korea, Taiwan ug Estados Unidos.
* * *
Daghang salamat sa mas daghang kasayuran mahitungod sa bagyo, masaligon ko nga mas nakasabot na ang tanang hingtungdan sa kamausab-usabon sa dagan sa bagyo ug sa kahimtang sa panahon. Ug sa atong kainutil sa paggawong sa kinaiyahan. Ug nga ang atong bugtong dag-anan mao ra ang pagpakisayod unsaon sa paglikay sa labing makadaot niyang kabangis. Hinaot nga tungod sa bag-ong nahuptan nga kasayuran makamatngon na ta sa dako ug dinaliang panginahanglan sa paghunong na pagpanamastamas ug pagpadayon sa pagpanalipod ug pagpalambo sa kinaiyahan. Mao ni labing lig-on natong panagang batok sa umaabot pang mga katalagman sama nilang Pablo, Yolanda ug Ruby. Kun padayon tang mangiyugpos, maggusbat ang ugma sa umaabot nga kaliwatan kun matag tuig nang bangis nga mga bagyo nga mohasmag nato.
* * *
- Latest
