Basura haw-ason gyud

Motoo ko sa gitug-an ni Bantay Dagat Executive Director Ranulfo Sebusa nga napuno na sa mga basura ang ilawom sa kadagatan dapit sa pantalan sa Ludo & Luym sa Barangay Sawang Calero paingon na sa karaang Kawit Island.

Nasinta gud ko pag-ingon ni Sebusa nga lapaw sa gitas-on sa usa ka tawo ang gihabogon sa nagliundok nga mga basura nga anaa sa maong kadagatan ug nakit-an sa mga divers gikan sa Department of Environment and Natural Resources (DENR), Coast Guard ug tulo ka Japanese nationals.

Ngano nga motoo ko nga daghang basura nga anaa ilawom sa mao nga kadagatan? Tungod kay akong nakita ang kasapaan, ilabi na ang Guadalupe River ug uban pa nga mga sapa nga ang basura nga gipanglabay pwerte’ng daghana.

Usahay iapil pa ang sako, mga plastik nga gisudlan sa basura sa pag-itsa ngadto sa sapa. Aw sa pagpaingon nako diri sa opisina nga miagi ko diha sa taytayan nga nag-uwang sa Colon ug C. Padilla, gidung-aw nako, daghan kaayo nga sagbot.

Kinsa ang manakop niana? Ang mga sakop ba sa City Environment Sanitation Enforcement Team kon CESET? Para kanako, usa ang CESET nga gitugyanan sa pagpanakop apan ang mga opisyal sa barangay angay usab nga mohingusog sa paghimo og kampanya aron dakpon ang badlongon.

Gikan sa sapa, ang mao nga mga basura adto mopaingon sa kadagatan kun adunay kusog nga uwan ug mokusog ang bul-og sa baha. Ang kabaybayonan gani nga kanunay’ng limpyohan sa dakbayan mata’g tulo ka buwan makatigum man g’yud og daghan nga basura, ang dagat pa kaha nga walay limpyo-limpyo?

Unsa kaha kun butangan og puthaw nga magsilbi nga salaan ang gawasanan sa tubig base sa sugyot sa uban? Tan-aw nako nga dili magsilbi ang mao nga paagi kay lisud mapugngan ang baha.

Sigurado ko nga ang ibutang nga salaan diha sa gawasanan sa tubig sa sapa gub-on sa bul-og bisan pa og hinimo kini sa dagko nga mga kabilya.

Diha nga nagpuyo pa ko kaniadto duol sa sapa sa Lorega-San Miguel, usahay makakita g’yud ko nga dunay mga punoan sa lubi ug kahoy nga gitambog tingali sa sapa nga apil sa ibanlas sa tubig.

Ambot, ang mga opisyal sa dakbayan ug kabarangayan may nahuna-hunaan ba kaha nga paagi unsaon nila pagsulbad kining mao nga problema.

Apan kun ako ang pangayoan og huna-huna, angay’ng ipatawag kining mga naa nagpuyo daplin sa sapa. Pasabton sila nga kun dili sila maminaw, palayason sila sa ilang gipuy-an.

Anaa gud na sila magpuyo sa gidili nga lugar, ang gitawag og “three meter easement” gikan sa sapa.