Kuyaw kun sunog mosiaw

Gikulbaan ko kay gisugdan na usab ang pagsaulog sa Fire Prevention Month. Matag higayon gud nga saulogon ang buwan nga maglikay unta ang katawhan sa mga sunog, daghan man hinoon nga sunog ang mahitabo.

Gisaulog sa tibuok nasud sugod kagahapon ang Fire  Prevention Month ug ang kabomberohan miawhag sa katawhan nga motabang aron paglikay sa sunog sa tagsa-tagsa nila ka panimalay o balay-patigayon.

Tinuod, kun kitang katawhan magmatngon lang, malikayan g’yud ang mga sunog. Unsaon? Kinahanglang mogamit ra kita og tukma nga gidak-on sa alambre sa atong mga electrical connections.

Ang dili tukma nga gidak-on sa alambre maoy sagad makamugna og sunog kun ang mga gagmay ra nga alambre moinit tungod kay daghan man ang mga appliances nga gikonektar sa outlet.

Unya, lauman nako nga ang mga imbestigador sa kabomberohan dili na unta basta-basta moingon nga ang sagad hinungdan sa sunog mao ang “faulty electrical wiring.”

Dili ko electrical engineer, apan nakasabot ko nga dunay mga higayon nga ang mga imbestigador sa kabomberohan mohatag og sayop nga pamahayag sa media.

Sagad sa mga sunog mao ang “short electrical circuit” tungod kay nasunog ang gitawag og “insulator” kon putos sa alambre tungod kay miinit pag-ayo.

Pananglit ang usa ka alambre, angay lang g’yud gamiton para sa usa o duha ka bombelya, apan gamiton nimo kini sa outlet, ug sa outlet anha nimo ituslok ang electric iron, refrigerator ug uban pa nga appliances, aw moinit g’yud ang alambre.

Inig-init, malanay ang putos nga guba ug magdikit na ang “positive” ug “negative” mao nga makamugna na og sunog. Kun ingon niana, dili matawag nga faulty electrical wiring.

* * *

Angay lang g’yud bitaw nga ang pag-aspalto sa mga karsada himoon lang panahon sa gabii aron nga dili makamugna og problema sa trapiko.

Unya, gawas nga gabii ra itugot ang pag-aspalto kinahanglan nga ang mga heavy equipment nga gamiton sa mga kontraktor dili kay biyaan ra diha sa karsada.

Kun ang pagtrabaho sa karsada himoon man sa gabii, angay nga ang mga kontraktor mobutang og suga nga magpasidaan sa mga motorista nga sa unahan adunay gitrabaho. Pag-adto nako sa Taiwan, naobserbahan nako nga layo pa gani sa gitrabaho nga karsada, aduna nay mga series lights nga naghatag og ideya sa mga motorista nga molikay kay sa unahan adunay mga tawo nga nagtrabaho.

Sa ingon nga paagi, malikayan ang mga aksidente. Dili ba maayo nga ingon usab niini ang atong ipahimo sa mga kontraktor?