Lifenet ang manluluwas?

Ambot may nakahunghong na bang Presidente Noynoy Aquino nga dihang gisugo niya ang Department of Science and Technology sa pagmugna og sistema sa komunikasyon nga di magsalig sa cell sites ni sa kuryente ug nga maggamit sud sa 24 oras bisan unsay kahimtang sa panahon, may namugna nang mga teknolohiya nga makatubag sa iyang gipahamtang nga panginahanglan.

Way makalalis sa dinaliang panginahanglan pag-umol og alternatibong sistema sa komunikasyon human sa paghagsa sa mga linya sa komunikasyon tungod sa pagkuso-kuso sa bagyong Yolanda nga nakapabuwag sa amihanang Sugbo ug mga lalawigan sa Silangang Kabisay-an gikan sa ubang bahin sa nasud.

* * *

Labing unang nakasumpay sa Tacloban ug ubang dapit nga nagusbat sa bagyo ngadto sa ubang bahin sa nasud ug sa kalibotan mao ang satellite phones. Nga mas karaan pa sa cell phones kay gisugdan paggamit niadto pang dekada 60. Apan tungod ba kaha sa kasayon ug kabarato sa text ug tawag sa cell phones wa’ nay nilingi sa satellite phones.

Kamahal sa satellite phones ang hinungdan nga bisan silang DILG Secretary Mar Roxas ug ubang mga sakop sa gabinete nga gipada ni Presidente Aquino sa Tacloban wa katawag ni matawgi su’d sa 24 oras human sa bagyo. Labaw nang di kaabot ang kasarangang konsumidor sa presyo sa matag satellite phone nga gikan P25,000 ngadto sa P70,000. Sa mga sakop sa media, si Anderson Cooper ug ubang anchors sa CNN ray maka-uran-uran og bitbit og satellite phones.

* * *

Tubag sa dakong haw-ang sa komunikasyon atol sa katalagman ang “Serval Project” sa Australia nga mohatag og katakos sa cell phones sa paghimo ug pagdawat og mga tawag bisan wa’y tower. May duha ka aspeto ang proyekto:

* Una, ang pagtagak og self-powered mobile phone towers pinaagi sa ayroplano; ug

* Ikaduha, ang pagsukip sa gamay’ng bersiyon sa tower ngadto sa telepono ginamit ang wifi.

Matud sa mga tigpasiugda ang sistema mapuslanon atol sa katalagman--alang sa komunikasyon sa mga biktima ug kaparyentihan, paggiya sa mga boluntaryo asa sila labing gikinahanglan ug paghatag sa katawhan og kasayuran ug mga pasidaan.

* * *

Mas masaaron ang “Lifenet” nga namugna sa Georgia Tech College of Computing nga motugot sa komunikasyon human sa katalagman bisan kon ang landlines, cell phones ug Internet mahurot og kahagsa. Code ray gikinahanglan aron nga ang mga telepono magamit gihapon bisan way tower.

Mga telepono nga may Lifenet maka-text ug makatawag bisan way cell sites. Kon usa ka telepono may Internet connection, ubang telepono sa network makakuha sab ini. Kon usa nila may satellite phone, ang tibuok network makagamit ini. Usa ra hinuon ka kilometro ang maabot sa signal. Apan kun daghang telepono ang magsumpay mas lapad ang langyab sa komunikasyon.

* * *

Email [email protected].