Sakit sa katilingban

Naukay ang publiko sa paglugwa sa sex video sa duha ka tinun-an. Giingong gihimo sa duha ka managhigugmaay ang video duha ka tuig na ang nakalabay.  Apan karon pa lang gipasa-pasa  sa mga tawo ug gipistahan sa mga social networking site.  Karon, nabutang sa dakong alaot ang babaye nga tinun-an.  Wa’ pa gani makakatap sa publiko ang video ug wa’ pa saw-i sa media ang maong isyu, nagdesisyon ang unibersidad nga tangtangon siya sa tunghaan.  Matawag nga haum ang maong lakang tungod kay usa sa duha ka video nga nigawas, nagsul-ob pa sa iyang uniporme ang estudyante ug naka-ID pa samtang nakighilawas sa giingong iyang uyab.

Apan dakong alaot ang mga tinun-an gikan sa maong unibersidad tungod kay sila ang naputos sa pagpangyam-id, pagtamay, pagbatikos ug pagsaway.  Di’ lang ang babaye nga anaa sa video ang nabutang sa dakong perwisyo tungod kay nabati ‘sab ron sa mga tinun-an ang grabeng uwaw tungod sa pagbugal-bugal kanila sa katilingban.  Sakit na sa katilingban ang pagtamay sa mga tawo nga gikan sa susama’g institusyon inay sabton ug dawaton ang kapait sa maong kamatuoran.  Karon, nipatigbabaw ang tawhanong kahuyang sa paghusgar sa mga tawo nga direktang nalambigit o konektado sa maong mga personalidad.

Nag-desisyon ang tunghaan nga i-suspenso lang una ang pagpasul-ob og uniporme sa mga tinun-an aron nga di’ sila ma-uwawan ug di’ mabugal-bugalan ang ilang pagkatawo.   Bisan nasayod nang tanan nga wa’y katungod ang si bisan kinsa nga magbugal-bugal ug mohusga sa uban, apan adunay mga tawo nga ubos pa sa ilang kiting gibutang ang ilang utok ug mopadayag sa ilang sakit nga mga opinyon. Wa’ pa masayod ang tunghaan hangtud kanus-a i-suspenso ang pagpa-uniporme sa mga tinun-an nga mas nga naapektuhan ning maong kontrobersya.  Niadtong 1998, usa ka tinun-an sa samang unibersidad ang napasanginlan nga nangawat sa   department store.  Paspas nga nakabutang og pahibawo ang tindahan batok sa mga tinun-an sa maong tunghaan.  Apan ila ra ‘sab ning gitangtang dihang nabati ang kalit nga pagkunhod sa ilang halin ug wa’y puas nga pagsaway gikan sa publiko.

Adunay maayong punto ang psychiatrist nga si Dr. Renato Obra, pangu’ sa Psychiatric ward sa Vicente Sotto Memorial Medical Center ning maong isyu.  Iyang giklaro nga di’ sakit ang giantos sa mga tawo, sama sa duha ka estudyante nag video samtang naghilawas.  Apan usa ni ka matang sa ‘dis-order’ nga mahimo pang katambalan pinaagi sa paghatag og psychological intervention.  Apan ang pangutana, aduna pa bay kaisog ang maong mga tinun-an nga motumaw sa publiko aron mangita og eksperto, karon nga naka-angkon na og grabeng pagsaway gikan sa komunidad nga mao untay motabang kanila human sa pait nga kasaypanan nga posibleng wa’ nila damha nga moabot.

Daghang leksyon nga mahimong mapunit ning maong isyu.  Lakip na ini ang pagpatigbabaw sa respeto sa uban tunga-tunga sa maong kasaypanan.  Matod pa, di’ maayong husgahan ang tawo apan ang kasaypanan nga iyang nahimo.  Ang labing mahinungdanon nga punto mao ang leksyon nga makuha gikan sa maong video nga di’ maayong buhatan ang ning tanan tungod kay di’ na makasalig sa kapaspas sa teknolohiya.   Ang labing maayong buhaton mao ang pag-irog gikan ning maong kontrobersiya bitbit ang mga leksyon nga hatud ini sa katawhan.   Gihimo sa tunghaan ang unsay tukma.  Ug ang pagpalagpot sa tinun-an maisip nga labing maayong paagi aron nga malikay ‘sab siya sa mahusgahon nga mata  sa katilingban.  Ug ang mga tawo nga nakakita sa video, inay mangayo aron ipasa sa uban, hunongon na lang ang tanan pinaagi sa pag-kontrolar sa kaugalingon. 

Mas maayong mopatigbabaw ang pagtahod sa uban.  Kanunay nga hinumduman nga samtang gibastos nimo ang ubang babaye, aduna kay igsuon nga babaye, inahan nga babaye, iyaan, asawa ug posibleng imong anak.  Silang tanan, di’ imposibleng makasinati ‘sab sa maong kalihukan sa wa’ damha  nga panahon.  sigurado nga nangayo na og pasaylo ug nagbasol na karon ang mga tinun-an nga nalambigit sa video.  Apan ang mga tawo nga maoy nakakita--- wa’ mahuman sa paghusga ug pagsaway sa maong mga nilalang nga daw limpyo pa sa karnero sa ilang pagkatawo.

Email: [email protected] or [email protected]