In medio stat virtus(Ang mithi nagabarog sa taliwala)

Adunay bintaha ug di bintaha ang ordinansa sa pagpanton sa mga bata nga gipanday sa Sanggunian sa Dakbayan sa Sugbo. Una sa tanan, kining maong ordinansa nagahisgot og duha ka nahalambigit nga habig: ang tigpanton ug ang pantononon. Mahimong tali kini sa ginikanan ug anak; tali sa magtutudlo ug tinun-an; tali sa yaya ug bata; tali sa hulip-ginikanan ug bata. Ari ta motutok sa habig sa ginikanan ug anak.

Unahon nato pagtuki ang bintaha sa maong ordinansa. Kining maong ordinansa nagapahimug-at sa habig sa mga bata. Gipadayag kini diha sa mga probisyon sa maong ordinansa. Ang bata dili na mahimong pahamtangan og pisikal ug binaba nga silot. Niining paagiha, mapanalipdan ang mga bata gikan sa mga madinagmalon nga mga ginikanan.

Sa tinud-anay, dinhi ning atong katilingban karon, nga ingon og gihikawan na sa maayong mga mithi, adunay mga bata nga nagtubong dinagmalan; halos matag adlaw makasinati sila sa kastigo pisikal kon binaba. Ingon og dili na pagpanton ang ilang nahiagoman kun dili ang pagdagmal nga mosangpot hinuon ngadto sa ilang kaalaotan. Tinuod, makaluluoy kaayo kining mga bataa; ug pinasikad niini, adunay panginahanglan nga panalipdan sila. Sa akong panahom, ang maong ordinansa gipasikad sa kasinatian sa dinagmalang mga kabataan. Ug mao kini ang bintahan sa maong ordinansa.

Karon, takli ta ngari sa di bintaha sa maong ordinansa. Ang maong sitwasyon usa lamang sa duha ka mga aping sa sensilyo. Dili usab ikalimod nga dili ingon niini (sumala sa naasoy sa ibabaw) ang tanan nga sitwasyon sa kabataan sa atong katilingban. Aduna usay mga bata nga gitarong gayod pagmatuto sa ilang mga ginikanan; gipasubay sa husto nga dalan sa kinabuhi nga modala kanila ngadto sa ilang kaayohan.

Ug tungod kay mga bata pa sila, linghod pa ang salabotan ug maglisod paglikay nga dili mahatipas gikan sa husto nga dalan sa kinabuhi, nan aduna usay panginahanglan sa pagpanton kanila.

Tinuod, pantunon sila pinaagi sa maymay; kini ang labing maayo nga paagi. Apan adunay sitwasyon nga ang mga bata lisod nang makapaminaw sa maymay tungod kay ang ilang salabotan nahinaykan na man pagkabitad sa sayop nga mga hiyas o mithi diha sa atong palibot o katilingban. Ang mahigugmaong mga ginikanan nga makakita niini mobati gayod og kabalaka ug kaguol sa mahimo unyang sangpotan sa ilang mga anak. Nan, sa sitwasyon nga ingon niini, aduna usay panginahanglan nga mohimo ang mga ginikanan og lakang sa pagpanton sa ilang mga anak; ug usahay, kinahanglan nga witkan sila og gamay, dili sa tuyo sa pagkastigo kun dili sa tuyo sa pagpabuka sa ilang mga mata kalabot sa nahiwi na nilang taras.

Karon, gidid-an na ang mga ginikanan sa paghatag og bisan gamay nga witik pisikal ug binaba aron pagpahigmata sa ilang mga anak. Sunod niini, ang hayan gayod nga mahitabo mao nga human sa gilingoglingogan nga maymay, pasagdan na lang ang mga bata bisan pa man kun sila nagsubay na sa sayop nga taras o dalan sa kinabuhi.

Ug tungod kay linghod pa ang ilang salabotan, magtuo ang mga bata nga husto ang tanan nilang gibuhat. Mahimong moawat dayon sila sa taras o hiyas nga ilang makita sa palibot, sa wala’y pagtan-aw o pagsusi kun husto o sayop ba kini.

Ang mahigugmaon intawong mga ginikanan, kinsa nakakita sa kahiwian nga nagsugod na og limin sa kinabuhi sa ilang mga anak, mobati gayod og dakong kasub-anan. Apan kutob na lang sila sa pagpangagho; wala na sila’y mahimo kay anaa may balaod nga hingpit gayod nga nagdili kanila.

Ug sa kapulihay, hayan kining mga bataa mamahimo usab nga tinubdan sa katilingbanong mga suliran. Sa akong tan-aw, mao kini ang di bintaha sa maong ordinansa.

Taposon ko kini pinaagi sa pagkutlo sa kapahayag ni Sto. Tomas de Aquino, kinsa giisip nga labing lantip og salabotan sa kasaysayan sa Simbahang Katoliko. Siya nagkanayon: “In medio stat virtus” (virtue stands in the middle), nga sa ato pa, “ang mithi nagabarog sa taliwala.” Busa, ang husto ug makiangayon nga balaod mao ang nagbarog sa taliwala: pasabot nga ang pagpanton dili sobra (usa na ka pagdagmal) ug dili kulang (usa ka pagpabaya sa ginikanan), kun dili katamtaman.

Busa, atong makita nga ang maong ordinansa naumol diha lamang sa tipik nga sukaranan: a) wala tukia ug tan-awa ang kinatibuk-an nga sitwasyon sa katilingban, b) wala tukia ug tan-awa ang kinatibuk-an nga katilingbanong sangpotanan niini.

Sugyot ning tagsulat: himuon unta ang diyutay nga kausaban (kun modipikasyon) sa maong ordinansa nga magsukad unta kini diha sa prinsipyo: In Medio stat virtus