Mao kini ang matuod nga isyu, nga sa panginahanglan patas-an ang buhis sa sigarilyo, aduna bay igong kaisog ang atong mga magbabalaud pag-atubang sa kasuko sa mga dagkung kompaniya sa sigarilyo nga ka-us-osan sa ganansiya.
Pagkakaron, adunay nag-ung-ong nga balaudnon, HB5727, nga mag-restructure sa excise tax sa tobacco ug alcohol nga ang resulta mopataas sa presyo sa sigarilyo, ug kini, dili na ma-conveniently accessible to the youth.
Sa survey nga gihimo, kapin na sa 2 milyones ka batan-ong Pinoy ang nanigarilyo, kadaghanan niini, klaro kaayo nga walay mga trabaho.
Sa atong nasayran, dugay na kaayo kining gilaraw, dugay nang gisugyot, apan, kun duna may mga pag-pataas niining gitawag nga sin taxes, gamay ra kaayo, ug dili makaapektar sa bulsa sa mga palainom ug mga hinigarilyo.
Karon, nagkadaghan ang mga teenager nga manigarilyo. Maoy tuyo sa National Youth Commission ang pagsanta niini. Ug ang HB5727 daku kaayo’g ikatabang pagkab-ot ning maong katuyoan.
Aduna bay igong kaisog, o political will ang Kongreso ug ang Palasyo pagpataas sa mga buhis sa mga ilimnon nga makahubog ug sa sigarilyo?
* * *
Guwapo na kaayo ang Osmeña Blvd. ug Don Sergio Osmeña Avenue (kanhi Jones), bisan tuod og nagpadayon pa ang pagtrabaho niini. Sa Fuente Osmeña Circle, ang mga sidewalk dili na magsaka-kanaug. Ug mosamot kini’g katahom kun mosiga na ang tanang decorative lamps. Mga tinuod nga decorative lamps, dili pareho sa gigamit sa Asean Summit.
Hinoon, sa Osmeña Blvd, ang ubang mga tanom medyo nag-anam nag kamatay, kay ilang gipaugdo pag-ayo ang yuta sa mga plant boxes, nga inig-ulan, o inigpamubo, modahili lang pod dayon ang tubig ngadto sa kadalanan.
Ug sa mga sidewalk, habig sa Rajah Park hotel, hangtud na sa skywalk paingon sa Robinson’s, tapuk-an ka sa mga batang magsunodsunod ug mangablit nimo, ang uban, mga batang masuso, pahigdaon sa aseras ug sa skywalk. You call this beautification?
Mao ni sila ang angayan i-persona non grata.
* * *
Entrance exams. Sa mga private, exclusive schools, sa ato pa, eskwelahan sa mga dato, gikinahanglan mopasar una ka sa entrance exams una ka madawat. Ang ubang tunghaan hambugero kaayo. Di ka ka-take sa exams kun ang imong grado below 80 o below 85. Pagka-discriminating. Alang nako, kadtong ilang giisip nga mga bulok maoy angayan paeskwelahon aron dili mosamot ka bulok, ug kadtong mga tag-as og grado i-accelerate diritso. Kun buot hunahunaon, di na angayan patambongon sa regular nga schooling ... tutorial na lang. Agree?