Napakyas ang gobyerno paghimo sa tukmang pangandam batok sa bagyong Sendong. Mao nay labing pait nga kamatuoran sa bag-o lang nitalikod nga tuig 2011. Apan way opisyal ni buhatan sa gobyerno nga ganahang moangkon sa ilang pagpabaya.
Mao nga inay angkunon ang suliran, nga maoy unang lakang sa pagpangita og kasulbaran, nidangop sila sa naandang lusot sa mga opisyal ug mga buhatan nga wa makatuman sa ilang gimbuhaton: Ang pagtinulisokay. Mga paryente tingali ni silang tanan ni Poncio Pilato. Inay moangkon og responsibilidad, naglumba pagpangita og planggana nga kapanghunawan. Manguros na lang tang daan hangtod sa, simbako, layo ra to, sunod nga katalagman.
* * *
Ang unang nanghunaw mao ang Pagasa. Dihang naklaro nga si Sendong--bisan maoy usa sa labing hinay nga bagyo sa niaging tuig, nakapatay og mas daghan ug nakamugna og mas dakong kadaot kay sa Ondoy ug ubang mas kusog nga mga bagyo--nidangop dayong Pagasa sa ilang kinaham nga lusot: Wa sila maglangay ni magkuwang sa pagpasidaan; apan way naminaw nila. Sunod nga nilusot mao ang National Disaster Risk Reduction Management Council (NDRRMC). Nga bisan wa nganli klarong maoy naigo sa panghunaw sa Pagasa. Matod sa NDRRMC naminaw sila sa Pagasa. Gani, ilang gipasa ang mga pasidaan sa Pagasa ngadto sa local government units (LGUs). Wa na silang kahibawo kun gituman ba sa LGUs ang ilang trabaho.
* * *
Nahadlok ko nga maglumba sang lokal nga mga opisyal pagpangita og planggana, ug modayon pagdangop sa kinaham nilang lusot: Nga, sama sa Pagasa ug NDRRMC, gihimo sab nila ang tukmang mga pasidaan; apan ang katawhan, labi na ang mga nagpuyo daplin sa mga sapa ug duol sa mga baybayon, wa maminaw nila. Sa ato pa, ang mga biktima ra gihapon ni Sendong ang basulon sa ilang gidangatan. O kun lisod ning himuon kay lisod mang panalipdan ang pagtulisok sa mga minatay nga di nang kapanalipod sa ilang kaugalingon, kuyaw nga gamiton ang laing kinaham nga lutsanan: Pagbasol sa kinaiyahan.
* * *
Mao nga inay angkunon nga ang pagpasagad sa gobyerno maoy nakagusbat sa kinaiyahan ug mosaad paghimo sa dinaliang mga lakang pagpugong sa mga baha ug pagpahimutang sa mga molupyo sa mas luwas nga mga dapit, nag-usik sila sa panahon pagpanagang nganong wa gamita ang text alert system nga nagmando sa NDRRMC ug mga kompaniya sa telepono pagpahibawo sa mga molupyo sa umaabot nga katalagman. Nagpapating sila paglusot nga wa magamit ang sistema kay wa kaabot og Signal No. 3 si Sendong. Maayo na lang nga nisaad pagsubli sa mga buslot sa sistema. Ang labing dakong buslot nga among nakita mao nga bisan gamiton ang text alert system sa labing hinay nga mga bagyo, maglisod gihapon pagsabot ang katawhan kay ang kasayuran gikan man sa Pagasa. Nga ganahang mogamit og mga pung nga sila ray ganahan ug makasabot.
* * *