Su’d lang sa lima ka adlaw, nikabat na sa 44 ka mga tawo ang giingong gipatay sa mga sakop sa Moro Islamic Liberation Front kon MILF didto sa Mindanao. Lakip sa nakalas ang 27 ka mga sundawo, 3 ka mga pulis, 1 ka sakop sa CAFGU ug 4 ka mga sibilyan. Ning bag-o, laing walo ka mga tawo na ‘sab ang nakalas nga naglakip sa 3 ka mga sundawo, nag-off duty nga militiaman ug 4 ka mga sibilyan. Ang maong pagpamatay nahitabo sa lalawigan sa Basilan, Zamboanga Sibugay ug Lanao del Norte. Karon, nagpaabot ang tanan unsay mamahimong bawos nga himuon sa military sa grupo sa MILF luyo sa tinguha sa gobyerno nga peace talk tali sa maong grupo.
Di’ na bag-o ang kaguliyang sa ubang bahin sa Mindanao ug daghang president na ang niagi sa atong nasud, wa’ pa gihapon makab-ot ang tukmang kalinaw ug pagsinabtanay tali sa maong grupo. Ang nahitabo ning bag-o, kung diin daghang sundawo ang nakalas ug sagad nila mga batan-ong opisyal, maisip nga usa ka dakong sagpa sa gobyerno nga nagtinguha nga mahilot ang kasungian pinaagi sa malinawon nga pakighinabi o panagsabot. Ning bag-o, nigawas pa gani ang hulagway ni Presidente Noynoy Aquino ug lider sa MILF nga adunay susamang tinguha pagkab-ot og kalinaw sa pipila ka bahin sa Mindanao kung diin nagdominar ilang grupo.
Apan sa miaging semana, nakugang nalang ang publiko dihang 16 ka mga sundawo ang gipamatay ug halos 20 ang samaran. Ang usa ka tinguha nga makab-ot ang kalinaw, karon nabutang pa sa dakong kwestyon kun matuman ba. Usa lang ang sigurado, daghang pamilya ang nagbangutan tungod sa kalit nga pagkahanaw sa mga batan-ong sundawo human girakrakan sa mga sakop sa MILF. Usa lang ang sigurado, sagad sa mga sundawo nahugno ang moral o dungog tungod sa pagpatay sa ilang mga sakop. Usa ang sigurado, daghan sa mga sundawo ang buot manimawos sa mga tawo nga nibuhat sa maong krimen. Apan usa ang sigurado, di’ buot ni Presidente Aquino nga ipaagi ang tanan og all-out war batok sa MILF.
Nigawas ang huhungihong nga daghang mga opisyal sa Armed Forces of the Philippines ang nadismaya sa desisyon sa presidente. Adunay nanggawas nga balita nga may mga opisyal nga nagplano nga moretiro nalang sa ilang pwesto tungod kay wa’ sila mobilib sa nahimong desisyon ni Aquino. Adunay uban nga nakatandi pa sa katakos ni kanhi president Joseph Estrada ug ni Presidente Aquino tungod kay ang na-una nideklarar kaniadto og all-out war nga maoy nakaingon sa pagkapukan sa Camp Abubakar.
Apan kinahanglan ba gyud ang all-out war? Ang tubag, dili!. Kun ang morale o dungog lang sa pipila ka mga sundawo ang sundon, delikado ang mamahimong kahimtang sa atong nasud. Ning bag-o lang, tulo ka mga dagkong international credit organizations ang nakadayeg sa nasud tungod sa tinguha niining limpyohan ang dungog sa gobyerno sa problema sa korapsyon. Ang maong kalampusan ang nahimong ticket sa gobyerno aron imbitahon ang mga dagkong magpapatigayon nga mobubo og puhonan sa nasud. Ugma, sunod semana o sunod buwan, basin makugang nalang sila nga giyera na ang nabutang nga dungog sa usa ka nasud nga ilang giplanohan nga tukoran og negosyo ug posibleng natukoran na og negosyo. Ang matag lakang o desisyon nga himuon sa Malacanang, mahinungdanon alang sa usa ka nasud nga nagkabaguod pa sa daghang problema ug di’ maayong dungog sa korapsyon gikan sa miaging pamunoan.
Ang suspension sa peace talks nga maoy gisugyot ni kongresista Rodolfo Biazon maoy angayan nga sundon sa gobyerno. Di’ ba bakikaw tan-awon nga gilatag sa lamesa kalinaw ang tanan, unya sa gawas nagpadayon ang pinatyanay sa duha ka habig. Kung seryoso ang MILF sa kalinaw, di’unta nila mahimo ang pag-traydor sa bag-ong mga lakang sa kalinaw nga gitinguha sa bag-ong administrasyon.
Email: rico_lucena@abs-cbn.com or ricolucena@yahoo.com