Nabulilyaso na sab ang pagpamalit og mga kemikal sa Dakbayan sa Sugbo batok sa dengue. Gikuwestiyon sa Commission on Audit (COA) di ang pagpamalit og mga kemikal kon dili ang kalangay sa paggamit, bisan gilaktod ang transaksiyon tungod sa pagsulbong pag-ayo sa mga kaso sa dengue sa niaging tuig:
• Giaprobahan sa Cebu City Council ang P2.5 milyones nga ipamalit sa mga kemikal niadtong Abril sa niaging tuig;
• Naabtan og tulo ka buwan ang Cebu City Health Department paghimo sa emergency purchase niadtong Agosto;
• Naabtan og laing tulo ka buwan una nahatod ang mga kemikal niadtong Disyembre; ug
• Karon nang bag-o nagamit kay may hinabang gikan sa Department of Health (DOH) ug pribadong sektor.
* * *
Unang nabulilyaso ang pagpamalit og mga kemikal batok sa dengue sa dakbayan niadtong 2005, unom ka tuig nang nilabay.Kanus-a gipangayo sa City Health ug giaprobahan sa City Council ang pagpangompra og Aqua-Resigen (permethrin ang generic name).Apan ang aktuwal nga gipalit sa dakbayan mao ang MaxiFog (lambda-cyhalothrin ang generic name), nga maoy ikaduhang labing makahilong kemikal sunod sa Endrin.
Ang pagpili sa City Council sa Aqua-Resigen kuwestiyonableng daan.Kay brand name kini sa higanteng kompaniya sa kemikal.Unsaon pa man pagsud sa ubang water-based chemicals nga hinimo sa ubang kompaniya?Nabisto pa gyud nga ang pagpili sa Aqua-Resigen gibase sa material safety date sheet (MSDS) nga hinatag ra sab sa supplier.
* * *
Dihang una nakong gibisto ang transaksiyon unom ka tuig nang nilabay, ang mga konsehal sa dakbayan nga gipangulohan ni kanhi konsehal Joy Pesquera nihulga pagkiha nako.Maayo na lang nga natambagan silang Konsehal Edgardo Labella nga mas makiangayon nga ilang tubagon ug susihon ang kasayuran nga akong nahipos.
Ug ni-enter the dragon ang Visayas Ombudsman.Gimandoan ang mga konsehal pagsumiter sa ilang affidavits giunsa paglusot sa kontrobersiyal nga transaksiyon.Sama sa mayoriya sa mga kaso nga nasang-at sa Ombudsman, ang imbestigasyon sa kuwestiyonableng pagpangompra og kemikal batok sa dengue sa dakbayan wa pa kairog hangtod karon.
* * *
Gawas sa kamahiligon sa mga opisyal sa dakbayan pagpangompra og kemikal, nga gikahadlokang mas dako og komisyon kay sa pagpamalit og silhig ug ubang kahimanan pagpanlimpiyo sa palibot nga maoy mas epektibong paagi paglikay sa dengue, angay sang susihon ang busluton nga sistema sa pagpapalit sa City Hall.
Nganong dali ra man kaayong makalusot ang mga kiat-kiat, sama sa mga suga sa pasko nilang Mayor Michael Rama ug City Treasurer Ofelia Oliva?Apan nganong mora mang umang ang mga transaksiyon kun mas mapuslanon ug mas dinalian ang mga palitunon—sama sa mga sangkap batok sa dengue sa niaging tuig ug sa halogen lamps sa pediatrics ward sa Cebu City Medical Center (CCMC) sayo ning tuiga?
* * *
Email:leo_lastimosa@abs-cbn.com