Sa tibuok adlaw namong biyahe gikan sa Mandaue paingon sa Alegria ug pabalik, duha ka lugar ang among nakit-an nga mas gubot ang trapiko kay sa uban: Ang Minglanilla ug Carcar. Kansang lokal nga mga opisyal mahimong molusot nga pulos malambuon ang ilang mga dapit ug normal lang nga maghuot gyod ang mga sakyanan nga mangagi sa ilang kadalanan.
Tinuod, nanguhong ang bag-o nilang mga negosyo, labi na sa Minglanilla. Manguros na lang tang daan unsay mahitabo kun mahuman ug makabuylo nang operasyon sa higante nilang shopping mall. Samang mall maoy nakahatag ron og higanteng labad sa ulo sa mga pasahero ug mga motorista sa Basak ug kasilinganang mga barangay sa Lapulapu.
* * *
Usa sa akong napanid-an sa Carcar ug Minglanilla mao ang ka wa nila’y traffic enforcers. Ni mga polis nga gipabantay sa trapiko. Duna mi nakit-ang mga barangay tanod apan kasagaran nila igo lang nitabang sa mga pasahero paglabang o nihunong sa trapiko sa highway aron makagawas ang mga sakyanan sa mga tagduma sa mga negosyo nga ilang gibantayan.
Wa say traffic enforcers ang ubang lugar sa habagatan. Apan mas lapad ang dan sa Naga ug mingaw ang negosyo sa ubang kalungsoran maong wa mabara ang pribado ug pamasaherong mga sakyanan. Angay’ng mogahin og kuwarta ang Carcar ug Minglanilla pagpahapsay sa trapiko. Di lang para sa mga negosyante nga ilang gidapit. Kun dili, ug labi na, para sa katawhan sa habagatan ug kasadpang Sugbo nga natanggong sa ilang pagpabaya.
* * *
Nakadugang sa kaguliyang sa trapiko sa rotunda sa Carcar mao ang gipasagdan lang nga mga mamaligyaay og ampaw ug chicharon. Kun mohunong o bisan mopahinay lang sa imong sakyanan, lima ngadto sa napu ka mamaligyaay dayon ang mo-alirong. Kun mopalit gikan sa usa nila, pangandam daan sa laing siyam nga manguhit ug mobira sa imong kamot, mituktok sa imong sakyanan, manghangyo, magpakiluoy ug masuko aron palitan sab.
Siyarong lokal nga mga opisyal sa Carcar kun wa gyong ka-edukar sa mga mamaligyaay nga padayon silang magpinatyanay sa ilang panginabuhi kun di mag-organisar. Ambot tungod ba kaha kay ang kanhi mayor, karon bise mayor, ug iyang kaparyentihan ra say nagpinuhalay sa negosyo sa pagkaon.
* * *
Nakapasamot sa kahuot sa trapiko sa Minglanilla ang mga sakyanan nga gitugotang makaparada sa daplin o makapamasahero taliwa sa highway. Di mabasol ang mga pasahero ug motorista nga makabatyag nga gisilotan sa mga tagduma kay nangahas pag-agi sa lungsod.
Ako hinuon ning klaruhon. Di monopoliya sa Carcar ug Minglanilla ang kalabad sa trapiko. Mao say salida, gani mas gubot pa, sa mga dakbayan sa Sugbo, Mandaue ug Lapulapu. Kansang mga tagduma nipatuman sa karaan ug way kapuslanang mga paagi uban ang panghinaot nga usa ning mga adlawa lahi nang resulta.
* * *