Ubos sa balaod, kun kompositor o magsusuwat ka og kanta, duna kay katungod pagpaningil og bayad sa tanang mopatukar sa imong awit: Sa direktang mamalit sa imong CDs, mga estasyon sa radyo ug telebisyon nga mosibya sa imong awit, mga pelikula nga mogamit sa imong awit ug bisan sa videoke shops, mga kan-anan, mga buhatan, mga tindahan, mga pamasaherong sakyanan ug ubang publikong mga dapit nga mopatukar sa imong awit.
Sa ato pa, kun mosikat ang imong awit, labi na kun mahimoan og pelikula, mahimo ka nang maghayanghayang nga magpaabot sa royalties. Nga, agad sa lahutay ug gidaghanon sa mosikat nimong mga kanta, mahimong kasandigan hangtod sa imong mga apo.
* * *
Apan nganong masulub-on man ang kinabuhi sa labing bantogan natong mga kompositor ug mga magsusuwat og kanta? Kini tungod kay sa karaang panahon, mga recording companies maoy hawod. Sila ray magbuot pilay ihatag nga bahin, kun duna man, ngadto sa kabos ug way alamag nga mga nagmugna sa mga awit.
Usa sa nakapaulbo ni kanhi kongresista Jose "Sir Dodong" Gullas ug nakaaghat niya paghimo'g sa tinuig nga "Halad sa Sugbuanong Kanta" mao ang nahitabo sa "Kasadya Ning Taknaa" ni Vicente Rubi. Gawas nga wa bayri sa minilyon ka pesos nga royalties, gipapas pa gyong ngan ni Rubi isip kompositor sa Tinagalog nga "Ang Pasko ay Sumapit."
* * *
Karon, mas nakaamgo na ang mga kompositor ug mga magsusuwat og mga awit sa ilang mga katungod. Apan makaato ba sila pagpaminaw sa tanang sibyaanan, pelikula, kan-anan, tindahan, buhatan, videoke ug sakyanan nga mopatukar sa iyang mga kanta? Kun makatsamba man, may kuwarta, katakos ug panahon bang mokiha ug maningil sa mga nakalapas sa ilang katungod?
Lisod. Kun mag-iyahay sila. Apan kun magkahugpong ang mga kompositor ug mga magsusuwat, mas kapanalipdan ang ilang mga katungod gikan sa mga kawatan ug mga pirata. Nga maoy labing dakong gimbuhaton ug kapuslanan sa Filscap (Filipino Society of Composers, Authors and Publishers).
* * *
Ang Filscap, isip sakop sa kalibotanong kahugpongan nga Cisac (International Confederation of Societies of Authors and Composers) nga nagbase sa Paris, giila sa tibuok kalibotan nga maoy opisyal nga music copyright society sa Pilipinas.
Pagkakaron, ang Filscap dunay kapin sa 784 ka mga sakop nga naglakip nilang Constancio C. De Guzman, Simplicio Suarez, Lucrecia Kasilag, Levi Celerio, Tito Arevalo, Josefino Cenizal, Restie Umali, George Canseco, Lucio San Pedro, Ernani Cuenco, Ryan Cayabyab, Willy Cruz, Jose Mari Chan, Jim Paredes, Danny Javier, Rey Valera, Tito Sotto, Mon del Rosario, Vehnee Saturno and Professor Felipe P. De Leon. Padayong nag-imbentaryo ang Filscap sa mga kanta sa ilang mga sakop, naningil sa mga niggamit sa mga kanta ug nipatuman sa nauyonan nga paagi pagbahinbahin sa ilang kita.
* * *
Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com