Sa dili madugay, mahimo na ang lalawigan sa Sugbo nga "Traysikad Capital" sa nasud tungod sa pagdaghan niini dili lang sa dakbayan sa Sugbo, lakip na sa mga silingang siyudad ug mga lungsod.
Nakatabang ang pagpamasahero gamit ang traysikad sa mga kabus nga wala'y pangita. Mokugi lang og tindak, makakuwarta na ang usa ka tawo.
Didto lang sa kauluhan, ang traysikad adunay "flagdown rate" sama sa taxi. Sa dihang mipuyo ko sa Taft Avenue atol sa law review pipila ka tuig na ang nakalabay, anha ko magsakayan og traysikad sa eskina Vito Cruz ug Taft paingon sa Harrison Plaza ug SM-Harrison. Sa gilay-on nga mga 200 metros, P30 na ang flagdown rate.
Sa siyudad sa Sugbo, P10 dayon ang iyamar nga plete bisan sa kaduol sa biyahe.
Niadtong sayo sa tuig 2000, wala pa kaayo'y traysikad, apan ning panahona, ang mga traysikad na ang naghari sa karsada. Kadtong wala pa makasuroy sa barangay Pasil, Suba, Sawang Calero ug Duljo, dugay kaayo makalusot ang mga sakyanan tungod sa kadaghang traysikad nga magbahasbahas.
Sa Inayawan usab, grabe na kadaghan sa traysikad. Ang nakakuyaw lang kay motabok gyud sila sa crossing sa South Coastal Road ug Laray.
Apan ang nakapakurat kanako mao ang kadaghan na sa traysikad nga nagdagan sa national highway sa lungsod sa Sibonga.
Na-shock ko nga nag-drive niadtong miaging Domingo tungod sa kadaghan sa mga traysikad nga nagdagan sa highway.
Ako'y gikuyawan sa akong nakita. Dihay pipila ka higayon nga gibosinahan nako ang traysikad aron mopadaplin, apan murag mayang bungol ang drayber, padayon lang siya og tindak sa kabug-at sa iyang mga pasahera.
Atong ipaabot sa atensiyon sa mayor sa Sibonga kining maong sitwasyon karon sa maong lungsod. Atong ipangutana kaniya kun okay lang ba nga magdaghan ang traysikad nga anha magbahasbahas sa national highway nga anha usab mangagi ang dagko kaayong sakyanan.
Maayo tingaleng timan-an sa mga opisyal sa Sibonga nga bisan ang motor mahigop man gani sa dagko kaayong mga sakyanan kun ang gikusgon sa dagan moabot na og 80 ngadto sa 100 kilometro kada oras, unsa na kaha nang traysikad.
Paabuton pa ba sa mga opisyal sa Sibonga nga adunay madisgrasya nga traysikad una sila mo-aksiyon sa atong bati nga na-obserbahan?
Kining traysikad, sa ako nang gikaingon, makatabang kaayo sa mga wala'y trabaho. Ang mga pasahero ug pasahera nga tapolan mobaklay makasakay usab niini.
Apan kun nabutang na sa risgo ang kinabuhi sa drayber ug mga pasahero, dili na usab tingale angay i-tolerate sa mga opisyal sa Sibonga.
Ang maayo niini, butangan na og regulasyon ang pagpamasahero gamit ang traysikad.
Kay nagkadaghan naman kini, dili na nato angay paabuton ang panahon nga ang atong mga karsada ang mga traysikad na ang maghari.
* * *
Molingkod na ang bag-o ug na-reelected nga mga opisyal sa barangay karong adlawa, human sa eleksiyon niadtong Oktubre 25.
Kutob lamang gihapon kita sa panghinaot nga ang mga bag-o ug na-reelected nga mga opisyal sa barangay makakat-on og kaikog sa ilang mga konstituwente aron moserbisyo nga kinasingkasing.
Dili ikalimod nga adunay mga kapitan nga nanagpakadaog pinaagi sa pagpamayad sa mga botante ug pagpanikas. Kamo na lang nga mga konstituwente ang mag-igong mo-monitor kanila.
Lakip na ako mag-monitor sa mga kapitan sa barangay nga nakadaog niadtong miaging eleksiyon sa barangay pinaagi sa pagpamayad sa mga botante, tungod sa posibilidad nga mangurakot kini sila taman sa ginhawa aron pagbawi sa ilang mga nagasto sa eleksiyon.
Kamo usab nga mga konstituwente, kun aduna kamoy masakpan nga mga binuang, report dayon kamo sa media aron mapitol kanang inyong mga kawatan nga mga opisyal sa barangay.
Kun inyong ikiha sa Ombudsman, mas labing mayo.
* * *
Anaa na sa korte ang environmental protection case nga gipasaka sa mga enviromentalista batok sa duha ka coal-fired power plant sa Sugbo ug sa Department of Environment and Natural Resources (DENR).
Apan ang DENR, sa report sa usa ka pamantalaan kagahapon, wala makapugong sa pagbutyag sa answer sa petisyon nga ang mga environmentalista klarong ni-"mislead" sa korte sa maong kaso.
Sumala pa sa DENR nga sundon nila ang saktong pamaagi pag-testing sa toxicity sa coal ash sa Korean Electric Power Corp. (Kepco) sa Naga ug Cebu Energy Development Corp. (CEDC) sa Toledo, base sa Akta Republika 6969 kon Toxic Substances and Hazardous and Nuclear Waste Control Act of 1990, aron ang resulta niini maoy gamiton nga ebidensiya sa korte.
Mibutyag ang abogado sa DENR-7 nga si Atty. Tranne Lee Digao-Ferrer nga ang gipresentar sa mga kihante nga ebidensiya sa "toxicity" sa coal ash dili madawat sa korte tungod kay wala masunod ang TCLP kon toxicity characteristics leaching procedure.
Matud niya nga ang mga kihante nga mga environmentalista mipresentar sa toxicity results gikan sa Philippine Institute of Pure and Applied Chemistry (PICPA) nga wala mogamit og TCLP.
Depende na kini sa korte unsaon niini sa pagtimbangtimbang ang maong talagsaon nga kaso.
Apan kun unsay resulta sa maong kaso, manghinaut kita nga dili kini mahimong babag sa paglambo sa Sugbo nga nahimong "dependent" sa gidaghanon sa kuryenteng gamitunon.