Swerte ako nga gitugotan ni The Freeman news editor Lucky Malicay nga makatambong sa duha ka adlaw nga seminar alang sa mga bag-ong mayor dinhi sa Kabisay-an.
Sa tanang sakop sa media dinhi sa Central Visayas, ako ra ang mitambong nga “straight” g’yud sa duha ka adlaw nga seminar.
Matud sa ubang mayor nga akong nakauban, susama na usab kuno ko’g mayor ani.
Tinuod, daghan kaayong angay mahibaw-an sa usa ka reporter nga makat-onan sa maong seminar. Ang Local Government Academy sa Department of the Interior and Local Government (DILG) mituyo gayud pagpahigayon sa maong seminar aron ang mga bag-ong mayor masayud sa tukma nila nga gimbuhaton.
Mga 60 ka bag-ong mayor dinhi sa Central Visayas (Region 7) ug Western Visayas (Region 6) ang mitambong sa maong duha ka adlaw nga kalihukan.
Gipangtudloan ang mga mayor unsaon nga mapalambo nila ang pagpangolekta sa buhis sa ilang mga local government units nga dili na unta magsalig sa suporta gikan sa Internal Revenue Allotment.
Apan gipangtudloan usab sila unsaon nga dili sila maproblema unya nga mapasakaan lang og kaso tungod sa mga sayop nga ilang mahimo. Daghan g’yud tinuod sa mga bag-ong mayor ang nangalipay kay pagbalik nila sa ilang mga lungsod karong adlawa, maantigo na sila unsay angay nilang himoon pag-asumer na nila sa ilang mga opisina.
Lainlaing mga lecturers gikan sa DILG, Bureau of Local Government-Finance, Ombudsman, Civil Service Commission, Department of Social Welfare and Development ug daghan pa maoy giimbitar nga lecturers.
Dili na lang nako ibatbat kun unsa ang mga gipangtudlo ngadto sa mga mayor, apan ipasalig nako kaninyo nga ang akong nakat-onan, magamit kaayo aron mahibaw-an nato ang tinuoray nga sitwasyon sa usa ka probinsya, dakbayan o lungsod.
Dimalas kadtong mga bag-ong mayor nga wala makatambong sa duha ka adlaw nga kalihukan kay daghan sila og mga wala mahibaw-i. Kun mosugod na sila pag-asumer sa ilang katungdanan unya sa udto sa Hunyo 30, tabla ra sila nga nagsawom sa lubog nga tubig.
* * *
Dunay mga mayor nga nagkaproblema kay angay sila nga mobuwag sa ilang mga personal business karon nga nahimo na silang mayor. Sama sa usa ka mayor diha sa Bohol nga dili na makapadayon pagsuplay og gasolina ngadto sa lungsod.
Kataw-anan kaayo kay daghang mga mayor ang mibali-bali sa pagpangutana ni Deputy Ombudsman Pelagio Apostol kun mahimo ba sila nga motangtang sa mga kawani nga sa panahon sa kampanya didto modapig sa ilang kontra.
Apan ang nindot nga tambag sa ubang lecturer, ilabi na sa mayor sa Anilao, Iloilo, nga dihang nahimo siyang mayor kaniadtong 2007, wala g’yud siya’y gitaktak sa mga supporters sa iyang kontra, karon ang maong mga kawani naa na g’yud kaniya.
Giklaro ni CSC legal officer Ariel Bacatan nga ang mga mayor wala did-i sa pagpatrabaho sa ilang mga paryente basta kaswal lang. Dakua baya sa katawa sa mga mayor pagkadungog sa maong katin-awan.
Ang akong ikasulti sa mga bag-ong mayor nga lihok g’yud kamo aron molambo ang tagsa-tagsa ninyo ka local government units. Himoa ninyo ang mga proyekto nga makahatag og binipisyo sa kinabag-ang katawhan sa inyong mga dapit.