Asa paingon ang Edsa?

Nakapangutana ko pila’y edad sa akong mga estudyante atol sa EDSA People Power 1 ug unsay ilang mahinumduman atol sa labing mahinungdanong yugto sa kasaysayan sa demokrasya sa nasud. Apan nakugang ko sa tubag sa mga estudyante: wa pa sila matawo atol sa maong tuig ug wa’ sila’y laing nahibaw-an mahitungod sa People Power gawas sa pagpalagpot sa diktadorang Marcos. Sa maong tubag sa mga batan-on karon, nakapungatana ko unsay padulngan sa Edsa ug hangtud kanus-a ni mabuhi sa panumduman sa bag-ong henerasyon sa nasud? Di’ halayo, pipila ka tuig karon, mahisama na ang Edsa sa paghinumdum nato sa mga nanglabay nga pakigbisog sama sa nahitabo sa Mactan tali sa grupo ni Lapu-lapu ug Magellan o sa away sa Tres de Abril o labing taas nga pakigsangka ni Dagohoy sa Bohol sa mga Kastila.

Wa’ y klase ang mga pribado ug publikong tunghaan gahapon. Kini ang mando sa Malacañang aron ipahinumdum sa kabataan ang kamahinungdanon sa Edsa sa kasaysayan sa atong nasud. Apan nagmalampuson ba ang administrasyong Arroyo sa pagpakita pagbalik sa mga estudyante sa kahulogan sa Edsa sa atong kasaysayan? Sagad sa mga estudyante nga wa’y klase kagahapon, wa’y laing gihimo gawas sa pagbakasyon o paglakwatsa kauban ang pamilya o higala. Sa matag mahinungdanong okasyon, wa’y laing nahimo ang atong gobyerno gawas sa pagdeklara nga holiday ang maong adlaw. Di’ ba pwedeng saulogon ang Edsa nga ana-a sa ilang mga tunghaan ang mga estudyante aron sila mahatagan og igong impormasyon unsa ka bililhon ang maong adlaw sa kagahapon, kasamtangan o kaugmaon sa mga Pinoy.

Siyam ka tuig palang ko dihang nahitabo ang Edsa People Power. Wa’y telebisyon sa among lugar kaniadto. Ang pagpaminaw sa radyo lang ang among gihimo kaniadto ug wa’ koy buhing larawan sa mga panghitabo kaniadto. Salamat sa mga banggiitang komentarista ug mga reporters sa radyo, nahatagan ko’g igong ideya unsay kasikas sa kaulohan kaniadto. Buhi pa sa akong panumduman ang pagpanghilak namong mga bata uban ang mga hamtong namong pamilya ug silingan dihang nahibaw-an nga nilayas na ang pamilyang Marcos. Akong nabati ang panag-hiusa sa halos tanang mga tawo sa among lugar. Daw sa dakong salo-salo ang nahitabo sa kilid sa kadalanan. Ang akong nahibaw-an, gawasnon na ang tanan gikan sa diktadorang Marcos. Ug akong mga higala nga nidapig sa mga Marcos, nagpunay sa paghilak tungod kay napildi namo sila. Among napahawa ang ilang gidapigan nga presidente.

Human sa baynte tres ka tuig, padayon gihapon nga nabiyahe ang mga Pinoy luyo sa hagit sa kasamtangang panahon. Apan ang mas pait nga kamatuoran, wa’ na ta magsubay sa labing importanteng da’n sa kasaysayan—ang Edsa. Kung sa panahon ni kanhi presidente Cory Aquino, susamang da’n ang gitahak sa mga Pinoy, karon subo paminawon nga lain-laing da’n ang gisubay sa mga Pilipino ug bisan pila ka tuig pa ang molabay, di’ ug di’ gyud mahimo nga magtagbo ang tanan alang sa hini-usang tumong ubos sa demokrasyang atong nakab-ot human sa pakigbisog sa Edsa. Sakto ang akong mga estudyante, wa’ silay nahibaw-an mahitungod sa labing importante nga pahina sa bag-ong kasaysayan tungod kay wa’ sila mahatagi sa kahigayonan nga mapakli ang mga saad ug paglaom nga hatud sa Edsa.

Sa iyang pahayag, giklaro ni Presidente Arroyo, di’ na mapasaylo sa kalibutan ang lain na sab nga paggawas sa mga tawo sa kadalanan aron ipanawagan ang pagpalapot sa laing administrasyon. Human mabutang sa pwesto tungod sa Edsa People Power 2, adunay igong katakus ang presidente sa pagpasidaan nga di’ na pwedeng mahitabo pa ang susamang lakang aron pag-ilis sa kagamhanan. Pasidaan kini gikan sa usa ka lider nga sa matag tuig nalang gipasakaan og kasong ‘impeachment’ aron mapalagpot sa pwesto. Panawagan nga wa’ nay Edsa people power gikan sa usa ka lider nga halos nalang matag buwan masangit sa isyu sa korapsyon ang iyang suod nga sakop sa pamilya o mismo siya. Panawagan nga wa’ nay laing pagmartsa sa katawhan gikan sa usa ka administrasyon nga may labing taas nga kaso sa pagpanghulga ug pagyatak sa tawhanong katungod sukad sa rehiming Marcos. Panawagan gikan sa usa ka presidente nga mas naila sa pagtabon sa mga kaso nga may kalambigitan sa korapsyon.

Sa iyang mensahe, subli na sab nga gibuksan sa presidente ang iyang mga kamot alang sa panag-hiusa ug kalinaw sa iyang mga kaatbang sa politika. Nindot unta ni nga panag-ingnan alang sa usa ka lider apan ang nahitabo, ingon sa tinuig nalang nga gitanyag sa presidente ang iyang pakig-hiusa sa mga kontra sa politika, nganong wa’ may musanong sa iyang intensyon? Basin gahi lang gyud og balatian ang mga kritiko o di’ ba kaha wa’ makita kang presidente Arroyo ang sensiridad sa iyang hangyo? Human sa Edsa, managlahi nga da’n na atong gitahak, managlahing tumong na ang atong gitan-aw. Hangtud nga ang gobyerno ang mangu’ sa pagpadagan sa trapiko, di’ ug di’ gyud mahitabo nga magtagbo tang tanan alang sa hini-usang padulngan.