Nasudnong pinulongan

Gisaulog karon ang gitawag nga Linggo ng Wika agi usab og pagsaulog sa adlaw natawhan ni kanhi Presidente Manuel L. Quezon sa Agosto 19. Apan daw sa subo nga palandungon nga duna usay gipagawas sa unofficial nga resulta sa eksamin diin gikataho nga ang mga tinun-an nato dili maayo ang nakab-ot nga grado sa Filipino, nga kuno mao ang nasudnong sinultihan.

Buot nga ipasabot niini nga bisan kadtong nagalitok sa maong linggwahe wala usay maayong grado sa maong pasulit. Kon sila wala magpakita og maayong resulta sa pasulit, unsa na lang kaha kadtong wala maanad sa pagsulti niini.

Duna usay pangutana nga daw wala gihapon maklaro ang tubag: Unsa man gyud ang tinuod nga sinultihang Filipino?

Gitudloan ang mga tinun-an nga mahalon ang ilang linggwahe kay mao kini ang magpamatuod sa ilang pagmahal sa nasud. Dinhi sa ato nga daghan kaayong sinultihan ang gigamit sa matag lugar, dili usab ikalimod nga ang nakat-unan sa pagmahal sa uban tang kaigsoonan, gani lakip na ako, mao kadtong pinulongan nga akong naandan nga akong gigamit sa matag adlaw. Gani sa tinuod lang, mas komportable pa nato nga mag iningles sa mga opisina, sa eskuylahan ug publikong dapit, kaysa mag tinagalog kay kataw-anan kaayo ang atong tinagalog.

Kon nagsulti kita og Binisaya, kini tungod kay mao kini ang atong namat-ag kahayag, mao kini ang sinultihan nga masabtan kita dinhi sa ato, ug nga ato na usab nga nakat-onan pagmahal. Duna akoy kaila nga abogado didto sa Washington DC, ug nagkita sila sa akong amiga usab nga abogada dihang miadto ang naulahi isip turista. Pagkadungog sa abogado sa binisaya sa akong amiga, pwerte niyang lipaya kay tam-is kuno kaayong paminawon ang binisaya ilabi na kon didto nimo madungog sa lain lugar.

Apan dili ipasabot nga kulang kitag pagmahal sa atong nasud. Kay matud pa bitaw, nga ang pagmahal sa nasud wala sa pinulongan, kon anaa sa kasingkasing. Dili buot ipasabot nga kadtong akong lolo nga gidakop kaniadtos mga hapon kulang to siyag pagmahal sa nasud tungod kay dili siya kamaong magtinagalog.

Kini usab ang atong pagsulti og iningles, dili usab kini maoy sukaranan nga wala na kitay pagmahal sa nasud, kondili sa panahon karon nga globalisasyon na ang kultura, kini gikinahanglan sa trabaho ug negosyo. Ang atong giila nga mga bayani nga mga OFW, sama sa mga narses, nag-iningles aron makaadto sa mga laing nasud ug nagsulti sa pinulongan nga dili atoa aron makakab-ot og kaayohan nga mabenepisyohan sa atong nasud.

Sa akong pagsabot, ang unod, dili ang literal, nga ipasabot sa pagmahal sa atong pinulongan dili mao nga dili na kita kinahanglan nga mokat-on og uban pang pinulongan aron kita masabtan sa kalibutan. Ang Linggo ng Wika nagpahinumdom kanato nga kita mga Pilipino, ug bisan asa kita moadto, magpabilin kitang Pilipino, ug gikinahanglan nga magmapasigarbohon kita sa atong gigikanan. Sama sa akong amigong abogado sa Washington DC nga bisan pa gipalibutan sa langyaw nga impluwensya komo abogado sa internasyonal nga arena, ang labing tam-is nga pinulongan alang kaniya mao pa gihapon ang sinultihan nga iyang namat-an og kahayag.

Alang sa inyong mga komentaryo ug reaksyon, palihug e-mail sa [email protected] o text sa 0915-5536986. Daghang salamat.