Sa maong kasabutan, ang luna sa lalawigan nga adunay gidak-on nga 504,055 metros kwadrado nga nagkantidad og P1.2 bilyones pero giokupar sa 4,148 ka mga squatters ilisan sa siyudad sa Sugbo sa luna niini nga anaa mahimutang sa north reclamation area nga adunay gidak-on nga 33, 737 metros kwadrado nga nagkantidad og P415.3 milyones.
Aron masabtan, ania ang istorya: luna nga gipanag-iya sa lalawigan sa Sugbo nga anaa mahimutang sa onse ka mga barangay sa siyudad sa Sugbo ang gipuy-an sa 4,148 ka mga squatters. Sa panahon ni gobernador Tingting dela Serna pinaagi sa ordinansa 93-1, ang mga okupante gihatagan og kahigayonan nga mapanag-iya ang luna nga ilang giokupar pinaagi sa data-data gikan sa tuig 1993 hangtod 1998.
Apan sa 4,148 ka mga squatters 1,467 lamang ka pamilya ang nakabayad ug nakaimpas samtang ang 2,900 wa makabayad. Ang lalawigan mihatag og lugway sa mga wa makabayad sa pagbayad sa luna hangtod sa tuig 2004 pero wa gihapon sila makabayad. Ang mga squatters nangayo og dugang lugway pero wa na mohatag niini ang lalawigan. Tungod niini ang mga squatters gipahibalo na sa lalawigan nga papahawaon ug demolison.
Aron dili mapahawa sa luna nga ilang gipuy-an, si Mayor Tomas Osmeña mitanyag ngadto ni Gobernador Gwen Garcia nga ang luna nga giokupar sa mga squatters ilisan na lamang sa luna nga anaa mahimutang sa North Reclamation Area nga iyaha sa siyudad.
Paghatag og katumanan sa maong kasabutan, usa ka adhoc committee ang giporma aron maoy mohimo og pagtoon sa legalidad sa kasabutan. Ang komitiba gilangkuban kini sa mga opisyal sa siyudad ug lalawigan. Pero sa usa lamang ka pulong " modawat lang og limpyo" nakandaduhan ang katumanan sa kasabutan.
Igo na ba nga rason nga kandaduhan sa lalawigan ang kasabutan tungod lamang sa pamahayag sa Bise Mayor ? Di pa ba igo sa mga opisyal sa lalawigan ang pagpangayo og pasaylo ni Bise Mayor Mike Rama ngadto kanila? Tagsa ray opisyal nga mangayo og pasaylo. Trabaho lang way personalan. Pagka mabaw ba diay og lubot ning atong mga opisyal sa lalawigan?
Sa gipakitang taras sa mga opisyal sa lalawigan sa Sugbo makapangutana lamang kita kon tinooray ba gyod ang pagpakigsabot niini sa siyudad mahitungod sa pagbinayloay sa luna nga gipanag-iya niini.
Wa kaha dugay ra nga nausab ang huna-huna sa lalawigan mahitungod sa kasabutan apan naglisod lamang kini sa pagpaabot ngadto ni Mayor Tomas Osmeña ? Mao na nga nagpaabot lamang kini og maayong tiempo ug si Bise Mayor Mike Rama ug Konsehal Joy Pesquera maoy nahimong lutsanan sa ilang pagsibog sa kasabutan?
Mabaw rang rason ang gibasihan sa lalawigan sa pagsibog sa kasabutan. Duda nako aduna pa kini mas lawom nga hinungdan. Dili kaha kabahin ang mga opisyal sa lalawigan sa Sugbo sa pagguba sa maayong relasyon ni Mayor Tomas Osmeña ug Bise Mayor Mike Rama aron sa ingon magkabuwag kini sa moabot 2007 nga bugnong lugaynon? Wa ko mamasangil! Nangutana lang.