Ang tinuig nga pagbanhaw sa pagdunggo ni Ferdinand Magellan sa Sugbo 445 ka tuig nang nilabay pinaagi sa fluvial procession uban sa imahen ni Sr. Sto. Niño kutob ra sa pagbunyag nilang Rajah Humabon ug ubang mga Sugbuanon. Wa na maghisgot sa nisunod nga duguong mga panghitabo. Nga nagbutyag di lang sa ngitngit nga bahin sa dagway sa mga langyaw kon dili sa kamubo sa lahutay sa unang binhi sa Kristiyanismo nga gipugas sa atong nataran.
Ang pagkamatay ni Magellan sa mga kamot ni Lapulapu ug kaubanang manggugubat nipasundayag nga bisan niadto nabuak-buak nang mga Sugbuanon. Ang sunod nga nahitabo nakapahimutang sa pagduda sa mga pangangkon sa kalunsay sa pagbunyag sa atong katiguwangan.
***
Di luog ang mga Sugbuanon nga naabtan nilang Magellan ug kaubanan sa ilang pagdunggo sa pantalan sa Sugbo niadtong Abril 7, 1521. Malambuon nang patigayon sa Sugbo uban sa China, Brunei ug ubang kanasuran. Gani, upat ka adlaw sa wa pa sila moabot maoy pagbiya sa Hari sa Siam.
Nakumbinser ni Magellan ang mga Sugbuanon nga magpabunyag sa Kristiyanismo pinaagi sa paghaylo nga hatagan sa ilang bawon nga modernong kahimanan sa gubat. Sa bunyag sa Abril 14, si Humabon nahimong Carlos ug iyang unang asawa nga si Amihan nahimong Juana. Nisunod pagpabunyag ang ubang mga Sugbuanon hangtod sa nisunod nga mga adlaw.
***
Bisan sa pangangkon ni Antonio Pigafetta nga wa pugsa ang mga Sugbuanon sa paggakos sa Kristiyanismo, nahimangod si Magellan sa pagsalikway ni Lapulapu, pangu sa Mactan, sa bunyag. Si Lapulapu nga gikatahong bag-o lang nakapabunyag sa Islam nipatay ni Magellan sa gubat sa kabaybayonan sa Mactan sa sayong buntag sa Abril 27.
Pagka gabii, giawhag ni Humabon si Lapulapu pagtugyan sa natagud-tagod nga patayng lawas ni Magellan ngadto sa mga Katsila. Bisan sa gitanyag sa mga langyaw nga bugti nga kabtangan, nagdumili si Lapulapu. Apan may mas dakong suliran si Humabon.
***
Sa dul-an sa buwan nga pagpabilin sa mga langyaw, gipanglugos ang kababayen-an sa Sugbo sa pipila sa mga sundawong Katsila. Nga gipakuyog sa biyahe ni Magellan di tungod sa kaligdong kon dili tungod kay wa nay laing napili. Mayo 1, upat ka adlaw human namatay si Magellan, gidapit ni Humabon ang mga Katsila og dakong piging. Wa makakuyog si Pigafetta kay nagpaalim pa sa iyang samad sa gubat sa Mactan. Mao na lay iyang nadunggan gikan sa barko ang tiyabaw sa ilang kaubanan nga gipamatay sa mga sakop ni Humabon sa baybayon.
Dako ang kahigayonan nga paglayas sa mga langyaw gisalikway sang Humabon ang bag-ong relihiyon. Labihan gyud tingali nilang sukoa sa mga langyaw nga ang iyang pag-umangkon, Sri Tupas, nga maoy nipuli sa iyang katiguwangon, maisugong nakigsangka ni Heneral Miguel Lopez de Legazpi nga nidunggo sa Sugbo human sa 44 ka tuig.
***
E-mail at: leo_lastimosa@abs-cbn.com