Chocolate Hills, Carmen, Bohol—Bisan unsa pay sinugdanan sa pagtuybo dul-an sa duha ka libo ka mga bungtod dinhi ug sa laing lima ka silingang mga lungsod—away man sa mga higante o pag-ulbo man sa bulkan—nagpunsisok ang lokal ug langyawng mga turista pagsaksi ning talagsaong pasundayag sa kinaiyahan.
Bisan P50 nay pulta (gikan sa P30 matag tawo niadto), wa maibani ang mga Sugbuanon, Tagalog ug taga ubang lalawigan nga nanuroy sa Bohol. Salamat sa ilang mga tarsier, nga bisan di na mahikap mahimo pang pahulagwayan. Ug sa pagtinabangay sa lokal nga mga opisyal, bisan unsay ilang politikanhong bulok, pagpalambo sa turismo.
* * *
Nakaduaw sab mi sa Marcela Farm sa Calape. Ang kapin sa 200 ka ektaryang isdaan maoy labing dako sa nasud. Ang tinoneladang isda ug pasayan nga maani matag adlaw maoy nitagbaw sa panginahanglan sa Bohol ug Sugbo ug sa ubang kanasuran sa kalibotan.
Ang isdaan nga gipanag-iya ni Magpapatigayon Marlito Uy naggamit sa labing bag-ong teknolohiya. Nga naglakip sa laboratoryo pagsuta sa kahimtang sa tubig ug pagtino sa DNA sa mga isda ug pasayan sa di pa sila buhian aron pasanayon. Buwag ang matag luna aron nga di magtakdanay sa mga kagaw ug giatup-atopan og mga tangsi aron nga di matakdan sa mga kagaw gikan sa gawas pinaagi sa mga langgam.
Ang 200 ka kawani sa Marcela Farm gipapuyo sa mga dormitoryo palibot sa isdaan ug libre ang pagkaon aron makalahutay sa 24 oras nilang trabaho.
* * *
Ang labing dakong balita dinhi mao ang boluntaryong pagbakasyon ni Mayor Dan Lim sa Tagbilaran. Tungod ni sa sibaw nga mga pagsaway nga iyang nahiagoman human nadakpi ang iyang kinaham nga barangay kapitan sa Mansasa, nga gitumbok sa kapolisan nga maoy labing dakong utok sa ilegal nga sugal sa tibuok Bohol.
Angay untang pasidunggan sa Lim ning iyang pagpakita og kaikog atubangan sa awhag sa nagpakabana nga mga Bol-anon nga ikiha siya tungod sa gidudahang kalambigitan sa ilegal nga sugal nga swertres. Kay mahimo ra baya unta siyang magpabaga ug magpabilin sa katungdanan.
Apan kontrobersiya ni nga wa kinahanglana ni Lim. Kon tinuod pa siyang may kaikog wa na lang unta motingog sa pagkadakop sa kapitan. Bisan unsa pa niya kakinapinanggaan. Kay labaw sa iyang gimbuhaton isip suod nga higala sa dinakpan mao ang iyang katungdanan pagka amahan sa Tagbilaran. Tigpatuman siya sa mga balaod labaw sa iyang pagka tigdupa sa iyang mga higala. Wa katabang sa iyang kawsa nga nakalingkawas ang dinakpang kawatan sa wa mada sa kapolisan sa Sugbo.
Nakapasamot to sa pagduda nga ang dinakpan duna gyoy gisandigan nga mga gamhanan. Sama ni, nakatag-an mo, Mayor Lim.
* * *
Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com