Nakugang ko sa sangpotanan sa pagtuon sa EcoWaste Coalition ug Greenpeace nga plastik ang 76% sa basura nga nakuha sa Manila Bay ug nga 51% ini mga putos nga plastik nga kausa pa nagamit.Wa kong kabasa og pagtuon unsa kadaghan ang plastik sa kinatibuk-ang basura nga nahipos dinhi sa Sugbo.Maayo tingali kon apilon ni pagsusi nilang Cebu City Vice Mayor Michael Rama ug sa mga opisyal sa kabarangayan nga moapil sa sunod nga panlimpiyo sa kadagatan sa dakbayan karong tuiga.Kay kitang tanan nahibawo sa kadako sa kadaot ngadto sa atong kalikopan sa mga basurang plastik, nga hangtod sa hangtod nga makabuni sa atong mga kanal kay di man madugta.
Nahadlok hinuon ko nga kon basehan ang gidaghanon sa mga plastik nga mosiwil sa mangawas natong mga kanal, susama ra, kon di man mas grabe pa, and kadaot nga nahimo sa mga basurang plastik dinhi sa ato.
* * *
Hinaot nga human yak-i sa daghang katuigan matuki na sa bag-ong Kongreso ang nag-ung-ong nga makiangayon nga mga balaodnon nga pulos gitumong pagpanalipod sa atong kalikopan gikan sa nagbuntaog nga hulga sa mga plastik.Kasagaran nila gitumong sa (1) pagbugnaw sa mga magpapatigayon sa paggamit og plastik pagputos sa ilang mga baligya ug (2) pagdasig sa katawhan pag-recycle sa ilang mga plastik kon di man gyod makalikay sa paggamit nila.
Kay kon patuyangan ang atong naandan, di layo nga moabot ang higayon nga matabonan na ta sa bisan asa na lang nato gipanglabay nga mga plastik nga dugay nang nidominar sa atong inadlawng mga kalihokan:Plastik na inay supot ang putos sa atong mga pandesal, plastik nay tasa sa atong mga kape, bisan mga kutsara, tinidor ug plato sa atong pamahaw, plastik nay putos sa atong mga kinompra, plastik nay atong pandong sa uwan o sa init, plastik nay hapin sa mga libro sa mga tinun-an, ang atong mga suholan plastik na, ug bisan ang atong pagtinagdanay sa usag-usa.
* * *
Usa sa mahimo sa kagamhanan mao ang paghatag og insentibo ngadto sa mga magpapatigayon nga di na mogamit og plastik nga butanganan sa ilang mga produktong pagkaon ug putos sa uban nilang mga baligya.Katanyagan ba sila og diskuwento sa buhis?O igo nang pasalig nga di sila bahaan sa tinguwan?
Ang nagpakabana nga mga magpapatigayon maoy naa sa labing maayong posisyon pagdasig sa mga konsumidor pagpalayo sa plastik.Higanteng shopping malls sa ubang kanasuran manghatag og diskuwento sa mga konsumidor nga magda sa ilang kaugalingong grocery bags ug mas dako pa gyong laslas sa bayranan kon di plastik ang dad-on nga putos.
Ang hiniusang pakigbisog batok sa mga plastik molampos lang pinaagi sa matinud-anon nga pagtabang sa tanang hingtungdan.
* * *
Email:leo_lastimosa@abs-cbn.com