Hangtod karon, padayong nisanting sa akong dunggan ang sulti ni Filomeno Lim, presidente sa Filipino-Chinese Chamber of Commerce and Industry, atol sa Kulokabildo.Com sa DYAB Abante Bisaya pila na ka semanang nilabay, ug nasuwat na nako dinhi sa una, nga ang kuwarta sa mga Pinoy laki samtang ang kuwarta sa mga Insek baye. Nipasabot si Lim nga ang kuwartang matigom sa mga Pinoy, apil nang dollar remittances sa OFWs, di mosanay kay gihurot pagasto sa mga panginahanglan sa mga pamilya; samtang ang kuwarta sa mga Insek gigamit sa patigayon maong mosanay.
Usa ko sa labing naigo sa sulting Lim. Kay manghod lang tingali og dyutay sa akong kahadlok sa sunog ang akong kurog sa negosyo. Matag higayon nga maghunahuna ko pagsugod og negosyo, lumsan ko sa nagbuntaog nga kabalaka nga gawas nga mahurot ang akong puhonan, maimbargo ang akong kabtangan ug magpakilimos na lang ko sa kadalanan.
Apan way makabasol nako. Kay ang tanan nakong pagsuway sa negosyo sa una pulos napakyas. Sa bata pa ko, namaligya kog petsay gikan sa among nataran. Tungod sa katambok sa petsay, nahalinan na ko sa wa pa kaabot sa merkado. Kaingon nako'g maayo na ko sa numero hangtod nga may tiguwang babaye nga nitanyag pagpalit sa tanang nahibiling petsay sa akong nigo. Ang presyo nga akong gibungat mas ubos kay sa aktuwal nga presyo di tungod kay naluoy ko niya kon dili tungod kay nasayop ko pagkuwenta.
Dihang gipatakos kog bugas sa among gamay'ng tindahan, nahibung ang akong inahan nganong mas gamay man iyang ginansiya sa matag sako. Uwahi na niyang nasakpan nga akong giuyog ang gantangan aron madasok sa wa pa kalisa ang bugas. Nakumbinser kong nitidlom na pag-ayong iyang pagtan-aw nako isip negosyante dihang iya kong gisugo pagkorte sa putos sa among bingka.
Matag higayon makakita kog tindahan o kan-anan nga mingaw, batilon dayon sa kakulba ang akong dughan nga mao gyod nay akong dangatan kon mangahas ko pagnegosyo. Matag kahibawo nako nga dunay patigayon nga manera madugangan ang akong determinasyon paglikay sa negosyo kutob sa akong mahimo.
Matental ko matag karon ug unya kon mopahibawo ang DTI, CCCI ug ubang mga ahensiya sa libreng pagbansay-bansay unsaon pagnegosyo. Ang ilang pakapin nga pahinumdom nga ang pagnegosyo, di ang panarbaho, maoy makapadato napakyas hinuon pagpapas sa akong kahadlok.
Apan motuyhakaw pagbalik ang akong pangandoy pagsuway sa pagnegosyo matag kabati sa bag-ong kasayuran giunsa nilang Lucio Tan, Henry Sy ug John Gokongwei pagsugod ang ilang katigayonan pinaagi sa pagpamaligya og botelya ug papel dinhi sa Sugbo. O kon giunsa pagka milyonaryo sa akong classmate nga nanag-iya nag kompaniya.
Di gyod kong kabuntog sa akong kahadlok. Maong gikumbinser na lang ang akong kaugalingon nga di akong tahas ang pagtumpi og katigayonan.
Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com