Mga lagutmon ni Modista ungo

Dinhi sa sityo Hunlos-Buhok may usa ka dalaga nga nagpuyo didto sa may abagahan sa bungtod. Usa na ka dalagang guwang si Modista human siya nanumpa nga dili na gyud siya mahigugma pa pag-usab human siya limbongi sa iyang hinigugma nga si Teofisto. Wala siya magdahom nga makahimo ba diay paglimbong kaniya si Teofisto nga nagbinuotan man unta siya niini.

Ang taga dinhi sa sityo Hunlos-Buhok nakaingon gyud nga sila na unta gyu’y magkadayon kay si Teofisto adto na man maghigdaan sa balay nilang Modista ug misabot na lang pud ang inahan niya nga si Uriang kay lagi nasuta man pud sa iyang nanay Uriang nga buotan si Teofisto ug gawas pa usab, hapit na sila moatubang sa altar sa kaminyoon.

Gani, ila na mang giasikaso ang mga buluhaton alang sa umaabot nilang kasal nga anha himoa sa ilang simbahan sa lungsod. Apan naunsa ba nga kalit man lang mikaylap ang mga balita nga si Teofisto nakapamabdos og laing babaye. Ang gipamabdosan niini mao si Mensiyang, anak ni Teryong-Dionisia nga dunay karenderiya sa lungsod.

Ug kay gusto sa mga igsuon ni Mensiyang nga pakaslan gyud kini sa lalaki nga nakapabuntis niya sa labing madaling panahon, maong napugos na lang pud si Teofisto bisa’g supak sa iyang kabubut-on kay gibaharan man siya nga patyon. Tungod niini, si Modista kanunay na lang mag-inusara didto sa ilang balay sa abagahan sa bungtod.

Ug aron malingaw siya nagkugi si Modista, ug ang iyang gibuhat mao ang pagpananom og mga lagutmon sa may dakong hawan nga dili halayo sa ilang balay. Gibugwal niya ang tabunok nga yuta ug iyang gitamnan og mga alogbati, talong, tamatis, luy-a, sili, gabi, okra, kamoteng balagon ug kamoteng kahoy ug duna pay sibuyas dahonan, tangad, sangig, unom ka punoan nga  kamunggay ug mga saging kardaba, sab-ang mundo ug saging tundan. Ug dihang namatay ang iyang nanay Uriang misamot ang iyang kakugihan ug aron pa gyud makakuwarta mamutol siya’g mga dahon sa saging ug iyang hawbon ug dali ra kaayong mahalin ini’g tumod niya paingon sa merkado. Sa iyang kakugihan, may usa ka tawo nga hilom nga midayeg kaniya ug sa hilom usab nahigugma sa dalaga ug kining maong lalaki mao si Toribio, ang panday nga anak ni Agusto-Payang nga naa magpuyo sa atbang nga bungtod.

“Gihigugma ko ikaw, Modista,” ni Toribio pa ngadto sa dalagang guwang. “Andam kong mangasawa nimo ug aron sab ka masayod di ko parehas ni Teofisto nga mipahilak nimo.”

“Usa na ko ka dalagang guwang, Toribio,” hinay’ng tingog ni Modista.

“Ako diay usa na man sab ka ulitawong guwang. Ug husto gyud nga magminyo na ta. Tingali, makaanak pa ta’g usa,” miigham si Toribio.

“Bitaw, no, na hala, pero, may ihangyo lang ko nimo, Toribio,” ni Modista pa.

“Unsa man na?”

“Dad-i ko’g dugo sa tawo, kana kun makahimo ka,” mitutok si Modista kang Toribio. “Kun mahimo ang dugo ni Teofisto maoy kuhaa ug dad-a ngari nako...”

Tuod man, pagka-gabii diha na si Toribio ug dala na niya ang dugo ni Teofisto nga gisulod sa usa ka dakodako nga hungot.

“Salamat, Toribio,” ni Modista pa, dayong yarok sa dugo diha sa hungot. “Ug karon, baskog na pud unya ko sa pagtikad sa yuta sa akong mga lagutmon, haaaaaa....”

Ug nianang pagka-ingon ugma sa gabii, madungog na sa taga sityo Hunlos-Buhok ang duha ka langgis kaayong tingog sa duha ka wakwak nga magpulipuli lang og pagpatil-is sa ilang pagka-mangtas kay si Toribio mao man diay ang hilabihan ka mangtas ug si Modista nga iyang pangasaw-on, iyang gipainom sa dugo sa lalaki nga naglimbong kaniya. Ug ang mga lumolupyo sa lungsod padayon lang gihapon sa pagpalit sa mga lagutmon ni Modista ug sa iyang mga hinawob nga dahon sa saging. (Kataposan)