Patayan

Dala ang iyang manok hiniktan nga balaw, nahiabot si Estong sa atbang sa Carbon Market ning siyudad, diin ipahigayon ang inadlaw’ng patayan nga sabong sa mga hiniktang manok. Dagko ang kantidad sa pustaanay sa ipahigayong patayan nga sabong. Adunay patayan nga molungtad lang og pipila ka minutos, diin motalaw ug modagan ang usa ka hiniktan nga dili makaagwanta sa latos nga labok ug syapol-kupog sa kontra niini, ilabi na gayud kun rasa ang manok o taas ang dugo niini.

Aduna say patayan nga molanat og tagsa ka oras kapin, nga tungod sa kaisog sa duha ka manok, manglagom ug molungay na lang ang ulo sa bun-og ang matag hiniktan nga magpatayan.

“Uy! Ania si Estong nga nagdala sa iyang balaw nga hiniktan!”

“Unsa man, ipatayan nimo kining bisaya mong manok, Tong...?”

“Isog ning bisayaa...?|

Gisugat si Estong sa iyang mga amigo sa Carbon nga hilig sa patayan. Nainila si Estong sa kahilig sa tigbakay ug sa bulangan, apan unang higayon karon nga gidala niya ang balaw nga hiniktan dinhi sa Carbon alang sa patayan nga sabong. Dako siya’g salig sa balaw niyang hiniktan.

“Aw, basta parehas gidak-on, ipatayan ko kining balaw ko!” kalma kaayo si Estong nga nagkupot og naghapuhapuhap sa balaw niyang hiniktan.

“O-sige! Dia ang talisayon ni Romy, parehas gyud sa gidak-on sa imong balaw, Tong....!”

“Bisa’g merkano ang talisayon, isukol ko kining balaw ko!” matud ni Estong nga kursonada kaayo.

“Pilay pusta, Tong...?”

“Diay diyes mil pesos kong pusta!” kalma kaayo si Estong nga mitunol sa iyang pusta ngadto sa natudlong kuyme ug mibutang sa iyang balaw sa dalan.

Nagkahuhungihong ang nag-alirong nga mga sugarol sa patayan.

“Dawaton ta ang pusta! Patay gyud nang bisayang manok ni Estong!”

“Bitaw! Merkano god ang talisayon! Kusog mosyapol ug mokupog, Na, patuga man tawon og sukol si Estong sa patayan...!”

Dali kaayong gidawat ang pustada ni Estong nga diyes mil pesos. Nag-alirong dayon ang mga sugarol nga buot mosaksi sa patayan. Bisayang balaw batok merkanong talisayon!

Ug gibuhian ang duha ka hiniktan. Puguso kaayo ang talisayon. Tungod kay merkano, hilabihan kining  nakakupog ug nakasyapol dihang nagunitan ang balhibo sa balaw. Utok kaayo ang labok sa talisayon ug halos wala na buhi ang balaw nga gikusokuso sa mga bunal. Nagkaluksolukso ang balaw.

Misuliyaw ang nakapusta sa talisayon. Apan nakalingkawas ang balaw. Mibalos kini’g bunal. Milagubo! Mora’g dakong truso ang bunal sa balaw nga gidakdak sa ulo sa talisayon. Kausa ra maigo ang ulo sa talisayon sa lagubong bunal sa balaw, apan midiritso kini’g saliring ug natumba sa dalan. Mikirig ang talisayon dayong kamatay!

Nahilom ang tanan sa alirong. Kalmang gikobra ni Estong ang tanang pustada. Ug sa dayong lakaw, gilingi ang tanang hilig sa patayan nga wa gihapon makatingog.

“Way makalupig sa manok bisaya. Kun duna moy ikontra sa akong balaw, balikon ta mo ugma...!” ug gibitbit ni Estong ang biha’g niyang talisayon, samtang gikugos sa pikas kamot ang iyang balaw ug tuyhad nga milakaw. (Kataposan)