Manghilabot og butang

Dear Tita Salie,

Maayong adlaw. Kanunay gyod ko nga mobasa niining imong lindog. Mao nga naaghat pud ko sa pagpadala niining akong problema sa pamasin nga imo kong matabangan kay naglibog nako, Tita, kun unsaon nako kini.

Nagproblema ko mahitungod niining akong anak karon. Ako kining gipaeskuyla aron unta duna siya’y maayong kaugmaon kun wala na ko niining kalibotana apan unsaon man ni nako nga hapit na unta mahuman ang school year apan miundang man hinuon. Wala lang gyod niya tiwasa ang tuig aron unta kun moundang siyag eskuyla at least dili na siya mobalik og enrol sa iyang na-enrolan na.

Karon nag-standby na lang siya apan ang ako nasad nga gikaproblemahan k ay manghilabot na man pod siya og  mga butang diri sa among balay. Seguro sa pagkakaron amoa pang butang ang iyang hilabtan. Pero kun mahurot na ang among mga butang posible gyod nga butang na sa laing mga tawo ang iyang kuhaon. Kuyaw pa kaayo kun mapriso siya o kaha mapusilan kun masakpan siya. Dili ko gusto nga mahitabo kini sa akong anak, Tita.

Unsa may akong buhaton kaniya, ako na lang kaha siyang ipa-rehab? Palihog pasabta ko. Thank you very much and more power.

* * *

Maayong adlaw. Sa akong tan-aw nagdako ang imong anak nga wala ka o layo siya kanimo. Puyde usab nga kulang ang attention nga inyong gihatag kaniya isip mga ginikanan. Ang maong  pagkulang ninyo dili kay karon lang kini nga dako na siya, ang maong pagkulang iya na nga gidibdib dihang anaa pa siya sa tiyan sa iyang inahan.

Kay matud pa sa pagtuon sa Psychology, ang bata mailhan gyod nga wala maatiman o wala mahatagi og maayong attention kay samtang siya nagtubo mo-manifest gyod kini ug makita gyod kini kaniya. Ang tendency sa bata nga kulang og attention mamahimo siyang attention seeker. Himoon gyod niya ang tanan aron siya matagad, apan wala kini nila tuyoa, anaa lamang kini sa ilang sub-conscious. Adunay uban mo-excel gyod og maayo sa klase, ang uban perti gyod ka hinay sa klase, dunay uban dili motingog ug hilom kaayo nga anaa sa daplin, ang uban perti sang sabaa. Extreme ang mogawas ug hinungdan nga ato gyod silang mapansin.

Seguro ang imong anak dunay barkada, ug niapil siya niining illegal nga bulohaton, ang drugs. Aron duna siya’y ikapalit mao na nga mangawat siya. Delikado gyod nga mahitabo ang imong gikahadlokan.

Puyde nimo siyang paadtuon sa laing dapit nga duna kay kaila ug pasudlon og trabaho aron makalikay siya sa iyang barkada. Puyde usab nga ikaw una ang moam-am ug mopasabot kaniya sa posibleng mahitabo kaniya kun iyang padayonon ang iyang binuhatan. Ayaw una’g kasab-i kay musamot siyag kagahi. Apan kun wala na gyo’y laing paagi puyde na nimo siyang ipa-rehabilitate. -- Tita Salie