Giluwas sa mangtas

Panadtaran, San Fernando, Cebu

Dinhi sa bukirang bahin sa balangay sa Tigkawot may usa ka sityo nga kanunay lang hasion sa mga bandidos nga ang tuyo mao ang  pagsakmit sa ilang mga binuhing mga hayop, mga tinipigang kuwarta ug labaw sa tanan kun dunay maayonan nga mga dalaga, ila kining bihagon ug dad-on ngadto sa ilang tagoanan sa halayong bukid.

Ang mahitabo duna gyuy mga kinabuhi nga m akalas ug dunay mga matahom nga mga dalaga nga panamastamasan ug huma’g angkon nila sa mga dalaga ilan kining himoon ug tiglingaw nila didto sa ilang tagoanan. Mao kini problema dinhi sa sityo Magsalop ug nakahukom na gani ang uban nga mamakwit na lang paingon sa patag ug adto na manimuyo. Apan, di nila kabiyaan ang ilang mga yuta nga kabilin sa ilang mga katiguwangan.

“Mamiya na lang ta dinhi, uy, Sabel,” ni Mateo pa ngadto sa iyang asawa. “Dili na kaayo dinhi, kay sayod kong matag abot sa  lima ka bulan, moataki na pod ang mga tulisang bukid dinhi nato, ug peligro na kaayo. Nabalaka ko kay dalaga na ra ba si Felisa, ang atong anak. Ug maanyag siya liwat nimo...”

“Ikaw god, kanus-a man ta modulhog sa patag, Mateo?” ni Sabel nga miuyon na lang sa gusto sa bana nga mamiya na lang sila dinhi sa sityo Magsalop, ang sityo diin sila matawo ug nagkahigugmaay. Apan si Felisa morag dili gusto nga modulhog sila sa patag.

“Tay, Nay, anhi na lang dinhi, uy. Dili na tingali to mamalik ang mga tulisan,” misagbat si Felisa, ang anak nilang dalaga.

“Anak, dalaga ka na, ug peligro kaayo ka, inig balik sa mga tulisan,” dihay kasubo sa nawong sa amahan.

“Apan, miingon si Talino nako, nga kun mobalik man ang mga tulisan, siya ang mobatok kanila,” seryosa nga namulong si Felisa.

“Mao diay nga dili ka gusto nga modulhog ta sa patag kay may nagpugong nimo, ug kini mao si Talino. Hoy, Felisa, kana ra ba si Catalino, kaliwat nag ungo, kay ang iyang amahan nga si Pasyo, hilabihang mangtasa, ug nakabalbal na gani og tawo didto sa pikas balangay...” ni nang Sabel pa nga mipasabot.

Igo lamang mipahiyom si Felisa nga ingon sa wala motuo sa gipahayag sa inahan. Unya, sama sa naandan, paglabay gyod sa lima ka bulan, mibalik ang mga tulisang bukid sakay sa ilang mga kabayo. Nagpabuto sila sa ilang mga armas. Apan, may misugat kanila ug kini mao si Catalino, ang hinigugma ni Felisa. Nagbarog siya sa may dakong agianan luyo sa sityo. Nakita siya sa mga lumolupyo nga nakighinabi sa mga tulisan.

“Kinse ka buok nga nia karon, mibalik aron  pagpanghasi ug paghatag og kalisang ug kasamok ning among sityo, mao ba? Pero, nia ko, aron tapuson na ang inyong pagkadutan. Kinahanglan nga magbayad mo sa inyong nabuhat sa mga lumolupyo dinhi!!!” Lanog ang tingog ni Talino nga mihana og pungko, ug dihadiha, nahimo kining usa ka dakong langgam itom ug abtik ug idlas kining milabok ug mituhik sa mga mata sa mga armadong tulisan. Ug gipangumot pa gyod sa tag-as niining mga kuko ang tiyan sa mga tul- isan nga karon nangagalhab na.  Walay nabuhi sa mga tulisan. Ug dinhi nasuta na gyod sa mga lumolupyo nga usa ka mangtas si Catalino. Apan nagpasalamat sila niini sa iyang pagluwas sa taga sityo nga hasion na pod unta sa mga tulisan. Pagka ugma, kalit lang nahanaw si Catalino, ug sa iyang pagkahanaw nahanaw pod si Felisa. Ug sila si Sabel ug Mateo nga mga ginikanan sa dalaga igo nalang sa pag-ingon. “Gidala ni Catalino, ang among anak, iyang gitaban ang pinangga namong anak nga si Felisa.” (Katapusan)