Ang agta sa mangga

Nagpanlad-ok si Tonyo sa nagtubod niyang laway samtang nagsud-ong sa mga dagko nga bunga sa mangga. Gusto unta niyang mokaon apan hilabihang daloa sa tag-iya niining si Insi Taling. Magbagutbot man gani kining tigulanga bisan igo lang siyang mamunit sa mga tagak niini kay tikulahog, mohapit unya kuno si Tonyo pagkawat-kawat og pupo sa mga nagbitay nga bunga niini.

“Asa ra man kang manggaha ka, haruson gyud tika sa pagkuha unyang taud-taod,” ni Tonyo nga naglaraw pag-abot sa kilom-kilom.

Gituyo ni Tonyo nga niining hapona anhi siya maggalab ug mga sagbot nga ika lalog sa iyang binuhing baka duol sa maong punoan. Aron iyang ikasumangil pagpaniid kung wala na ba sa palibot ang dalo nga tag-iya.

Giibot dayon ni Tonyo sa iyang kilid ang gitaking sanggot aron pagsugod og galab sa mga sagbot samtang naghulat sa insakto nga takna. Iyang giuna pagkuha ang mga labong nga kugon ug giapil usab niya ang mga pilot-pilot dayong sulod sa dalang bukag unya gipaibabwan sa mga tinadtad nga dahon sa saging aron dali mapuno ug dasok tan-awon. Ingon man usab nga iyang kabutangan sa kawatanong mangga.

Unya pag-abot sa takna diin mipauli na si Insi Taling, tangkod gayod nga nag-abot ang kagabhion ug kahaponon. Dali kaayong naka inunggoy sa pagkatkat si Tonyo ug gisugdan dayon niya ang pagpanguha sa mga bunga.

Pag-abot niya sa tumoy, may nasiklapan siyang hamis ug dako kaayong nagabitay.

“Aha! Sakpan gyud tikang bungaha ka, sakto kaayo imong gidak-on nga makatambal sa akong kahidlaw,” sa naghinam-hinam nga Tonyo.

“Unya, pag-abot sa balay hiwa-hiwaon tika, sukaan, patisan ug asukaran, syaro’g dili magngilo ning ngipona, haha...” dugang tuaw pa niya.

Ug gibitad dayon kini ni Tonyo aron sa pagkuha.

“Agay!!!!” kalit nga may nagping-it nga tingog.

Sa kalisang ni Tonyo hapit siya mahulog ug maayo na lang gani nga wala siya makapamuhi sa gikuptan nga bunga diin didto siya nakakapyot ug nagabitay.

Apan nahibulong si Tonyo sanglit wala kini mapulak sa iyang gibug-aton nga mikapyot niining bungaha.

“Hanggaw kang tawhana ka!” nagkanayon na usab ang maong tingog.

Unya sa iyang paghangad, usa ka dakong tawo nga nagbahag kining nanustos samtang naglingkod sa dakong sanga.

“Hala, agta!” ni Tonyo nga misamot sa kahadlok.

“Giunsa ni nimo akong lagay?” nakapangutana sa kasuko ang agta.

“Unsa man ang buot nimong ipasabot nga nanguha ra man ko dinhi og mga bunga sa mangga?” ni Tonyo nga nagakupot aron dili mahulog.

“Kana imong gibira ganiha ug imong gikapyotan karon, akong lagay na!” sa agta pa dayong pabulhot sa aso sa iyang tinustos.

Tungod niini miaghat na lamang sa paglayat si Tonyo dayong bulhot og dagan nga walay tsinelas sa kabalaka nga siya silotan sa maong agta. (Katapusan)