Ang bata nga dako'g kaon

Ma, palit chocolate, Ma. Kaon ko, Ma. Matud sa bata nga nagbira-bira sa duster nga gisul-ob sa iyang mama Litay. Diha sila gawas sa tindahan ni Nang Abang. Pagpuyo, Dong, ha. Bag-o pa baya ka namahaw’g champorado pinaresa’g puto, matud sa iyang mama sabon ra atong paliton ron diri kay manglaba ko, ayaw’g gahi-gahi sa imong ulo.

“Mama, sad, uy! kaon ko chocolate, lami kaayo!” mug-ot sa bata nga dako kaayo’g nawong. Mibudlot iyang simod. Namid-ok ang mata. Nagbusyad iyang tiyan dihang iyang giwalis ang atubangan sa iyang sinina ug gikitkit-kitkit. Nagsul-ob siya’g brief.

“Paliti lang gud na siya, Litay. Ing-ana man gyud nang bata, pa. Kusog mokaon kay nagtubo pa. Maka-afford bitaw ka bisa’g unsay iyang gusto. Kay seaman gud si Pandong nga imong bana,” matud ni nang Abang nga nagtingsi. Nalingaw sa nawong sa bata nga nasuko.

“Di maayong patuyangan, Nang Abang, uy! maanad nya hangtud igka-dako” ni Litay.

“Usa pa bitaw na kabuok, imong bata. Saon, pagpanamkon nimo, ana, bisa’g unsa man pud guy imong gipangkaon. Hapit ka kada oras nga naay gitiam-tiam ni Nang Abang.

“Lagi, napangaan man gud. Ug karong bisa’g niguwa na. Dako man lang gihapo’g kaon bataa,” nakatawa si Litay gamay. “Ako ning pitulon, Nang Abang, uy! kay kong mao ni, di ta katigum.”

Pagkasunod adlaw, gisugdan ni Litay, pag-diet, iyang 3 anyos nga anak. Papamahawon kini niyag 2 ka puto nga pinutos og dahon sa saging, usa ka panaksang gamay nga champorado ug gatas usa ka baso. Papaniudtohon og rice usa ka plato, utang ug usa ka isda pinirito. Papanihaponon niya’g kan-on humay usa ka plato, jumbo hotdog usa kabuok ug gatas usa ka baso. Dili na gyud kini niya pun-an bisag ganahan pa mokaon ang bata. Dili na pod kini niya pakan-o’g timo. Dili palitan sa mga gusto niining kan-on nga gipanudlo nga mga pagkaon nga baligya sa mga tindahan sama sa bubble gum, candy, chocolate ug uban pa. Kung magsapot-sapot, hapakon niyang sampot o lusion ang dunggan.

Sud sa usa ka semana nabantayan ni nang Litay nga di na mahurot sa bata ang iyang mga pagkaon nga giandam sa pamahaw, paniudto ug panihapon. Kalit kining giubo ug gisip-on. Gilabdan sa ulo, gihilantan ug di na mokaon. Naluya, di na mobuka ang baba kun hungitan niya. Mohilak ang bata. Natarantar siya.

“Inom og tambal, Dong.... Kao’g maayo. Naay friend chicken, hamburger, siopao ug hotdog. Naa ay, gipalitan tika sa imong paboritong chocolate, candy ug bubble gum. Unsa pay gusto nimo, kay paliton nako,” kapuliki sa inahan.

“Nganong wa man ko nimo paliti ana, Ma? Dihang ganahan pa ko mukaon,” matud sa bata.

“Kaon na tawon, Dong...” Danguyngoy sa inahan. Nakaamgo na siya karon sa iyang kasaypanan. (Katapusan)