Panaygon

Gitrapohan ni Dondon ang daan na niyang gamay nga yuke nga giabug-abogan na diha sa natad sa barungbarong nga gipuy-an. Gikablit niya ang naylon nga kwerdas sa yuke. Nakapahiyom siya. Ning nagsingabot ang Pasko, magamit na usab niya kining yuke nga napalit niya sa aseras.

Nakahukom na usab si Dondon sa pagpanaygon. Nagdali siyang misulod sa ilang barungbarong ning dapit sa eskuwater sa siyudad nga gipuy-an uban sa iyang inahan. Maoy nasugat sa iyang panan-aw ang nagmasakiton niyang inahan, si Mama Linda niya nga usa na ka semanang nagbalikbalik ang hilanat ug wala na makapanawat og labada. Nagdako si Dondon nga way amahan.

Sa iyang nasayran, pinaangkan ang iyang inahan, nga sa edad nga 25 sa pagkakaron, monas ginhawag kayod aron lang sila mabuhi. Katurse anyos pa nga napamabdosan ang iyang mama Linda sa lalake nga maoy amahan ni Dondon.

“Manaygon ko, Ma! Yawat na lang may ikapalit tag paniudto aron makakaon ka. Linugaw lang ra ba ang atong pamahaw...!”

“Sagdi lang, Dong Don! Basin mobalik ang kalagsik sa lawas ko sa dili pa ang kasaulogan sa Pasko, aron makapanawat na pod ko’g labada...!”

Nakapanglingo si Dondon. Sa edad niya karon nga onse anyos na ug anaa sa Grade Five sa publikong elementaryang eskuylahan sa siyudad, naanad na gyud siya sa ilang kabos nga kahimtang. Naluoy lang gayud siya sa iyang mama Linda nga naugtas ang lawas sa pagpanawat og labada, aron sila mabuhi. Hinuon, mikayod sab si Dondon aron makaabag sa iyang inahan.

Matag kaadlawon, nag-newsboy siya ug misayidlayen sa pagpamaligya og Banat News sa iyang mga suki sa merkadong publiko sa Carbon, hangtod sa alas-6 sa buntag.

Matag adlaw’ng Sabado ug Domingo, naglimpiya-butas usab siya, pinaagi sa pagsuroysuroy sa nagkalainlaing suok sa mga barangay sa siyudad, tungod kay siot na kaayo sa nag-limpiya-butas ang dalan Colon ug wa na siya’y puwesto. Ug kay nagsingabot na ang Pasko, nakahukom na usab si Dondon sa pagpanaygon ning udtoha sa kabalayan sa taga-eskuwater.

Hilabihang lipaya ni Dondon. Human sa iyang pagpanaygon sa kasilinganan, nakatigom dayon siya sa iyang dinaygonan. Mipalit siya og usa ka putos nga pansit ug duha ka putos kan-ong humay. Nagdali siyang mipauli paingon sa ilang barungbarong ning udtoha.

Nalabyan niya sa dalan ang gi-parking nga pulang Honda Civic nga awto. Nahibulong si Dondon nga milili sa pultahan sa ilang barungbarong. May lalake nga gikasulti ang iyang mama Linda nga mibangon sa gihigdaan. Desenteng lalake! Naminaw siya sa ilang panagsulti.

“Dugay na kong nagpangita nimo dinhi sa siyudad sa Sugbo, sukad ka nagpahilayo sa atong lungsod sa Molave, Zamboanga del Sur. Karon nga usa na ko ka lisensiyadong civil engineer, gusto kong pakaslan tika, Lin. Misabot na sila si papa ug mama sa matuod kong gugma nimo! Gusto sab kong motan-aw sa atong anak, Lin...!”

“Onse anyos na ang atong anak! Nanaygon si Dondon ug moabot na to siya karong taudtaod...!”

Wa makasabot si Dondon sa tanan niyang gibati niadtong orasa, gumikan sa iyang nadungog. Ang desenteng lalake mao diay ang iyang amahan, nga maoy sinugatan karon sa iyang pagpanaygon. (Kataposan)