Balik sa gibiyaan nga kalibotan

“Ang akong tanlag nagdumili sa paghimo niini,” nagsipit og kapait ang iyang sinultihan. Apan gipangayo kini sa kahigayonan.”

“Andam kong dawaton ang tanang pagyubit sa mga tawo basta dili ka lang mahimula’g kanamo,” may tuno sa pangaliyupo ang sinultihan sa asawa.

“Akoy labaw’ng sakitan kun mahiagom kamo sa pagbugal-bugal,” may kaligdong ang iyang bungat. “Dili ko makaantos nga magsud-ong kaninyo nga mapuno sa mga gaogao tungod kay mahal ko kamo. Tingali’g mapugos ko pagbalik sa bilanggoan kun dili na ko makaantos. Busa samtang makapugong pa ko, mopalayo ako kaninyo.”

“Ayaw lang pagbiya, Tay” matud sa ilang anak nga nag-umog ang mga mata. Molikay na man ko sa mga bata nga magbugal-bugal nako. Dili na man ko mangaway.”

“Bata ka pa, Dong,” giingnan niya ang bata sa tingog nga magulang sa hagawhaw. “Dili ka pa makasabot sa tanan. Kinahanglang mobiya ako kaninyo. Apan dili kini dumalayon. Mobalik ra ko inig-abot sa tukmang panahon.”

Ang kahilom mora’g manatad nga mikalit pagtugpa sa ilang atubangan. Mao ray mabati ang hingos-hingos sa duha ka binuhat nga nagmasulob-on. Si Gener gisuyop sa halawom nga pamalandong.

“Wala na ba gayo’y laing paagi gawas niana?” si Lucia ang mitugaw sa kahilom nga mipatunga kanila.

“Wala na ko’y laing nahunahunaan,” untop niyang tubag. “Kini lang ang bugtong paagi aron makabaton kamo’g kalinaw. Akong napaghilantawan nga may mas grabe pang mahitabo sa umaabot kun magpabilin ako uban kaninyo.”

“Mokuyog na lang mi nimo aron dili kita magkalagyo,” miayaw si Lucia. “Molalin kita sa dapit nga wala’y nakaila kanato.”

“Dili mahimo,” gisawo niya ang gisulti sa asawa. Maputol ang pag-eskuyla sa atong anak kun buhaton ta kana. Dili ko gustong mahunong ang iyang pagtuon. Bisan ingon lang ako niini apan naglantaw ko sa mahayag niyang kaugmaon. Dili ko gustong mahisama siya kanato nga kabos ug dinaugdaog.”

“D-dili ba misaad ka man nga dili ka na mobiya kanamo?” gipahinumdoman siya sa asawa sa giluwatan niyang mga pulong usa niana ka higayon nga sila nagkasulti, kaha aron pagtukbil sa iyang tanlag. -- Sumpayan pa