Ang minatay gisakitan paglubong

Nalangan ko sa pag-abot sa usa ka punerarya nga naa dapit atubangan sa Cebu Cathedral, diin didto gihaya ang patay’ng lawas ni Dinah nga asawa ni Gally. Daghan nang manghaturay nga nagpaabot sa gawas.

Alas 3 sa hapon, Oktubre 13, 2011 ang skedyul sa paglubong. May gani wa pa ikapanaug ang lungon sa minatay, busa midayon una ko sa itaas. Misulod ko sa chapel. Nasudlan nako nga subo kaayo ang panagway sa mga anak nga nagbakho nagsud-ong sa katapusang higayon sa ilang inahan.

Si Gally maoy misugat kanako, gikuyogan ko niya aron motan-aw sab sa asawa sa di pa itak-op ang lungon. Nagtupad mi ug unya may namatikdan ko sa minatay.

“Gal, mao ni si Dina? Batan-on lagi ni ug mapahiyumon pa nga mora’g natug lang” Mihunghong ko. “Unsa man gyud diay namatyan niya?”

“Natinga bitaw ko pero siya kana dihang gikasal kami” ni Gally pa. Dugay siyang nag-antus sa iyang diabetes. Malipayon siya tungod kay matud niya, wa siya magmahay sa pagmahal ko. Mipiyong siya samtang migakos kanako.”

Misugilon pa kanako si Gally nga naghilak sa iyang nahinumdoman dihang didto pa siya sa gawas sa nasud nagtrabaho sud sa 35 anyos kapin.

“Gal, ok lang kun may gimahal ka nang lain diha basta,” ni Dina pa diha sa celpon mitawag kanako kay dugay didto ko sa ospital kay nadisgrasya, dihang mibuto ang refinery nga akong gitrabahoan, “ayaw la’g kalimot nga may nagmahal diri sa kamingaw nga nagpaabot sa imong pagbalik.”

Napakgang ang paghanduraw ni Gally dihang may mikablit kaniya, “alas 3:30 na papa, pwede ba kunong inaug na si mama kay kaulanon na, nagsugod na’g tutaligsik.” Sa anak pang kamaguwangang si Venus.

Tuod man, dihang naandam na ang tanan, naglumbay na ang mga sakyanang gipangunahan sa hi-way guard paingon sa sam-ang sa Kalamba sa Labangon. Mihayag pagbalik ang panahon pag-abot namo didto.

“Oh! hain man ang nangawot dinhi?” dihang nagtambo siya sa kinawtan. “Kamabaw gud ani-unsa man iro ning atong ilubong?” Nahayblad si Gally.

Nagpanlingo ko’s akong kaugalingon, samtang nagtan-aw nga nagdugkal sa kinawtan. “Masud kaha nang lungon, nga mora ma’g giipit sa isigka panteon?

Paghuma’g kawot gitumod na, igo lang kini nakasud sa entrada sa yuta. Gibitad pagbalik apan nasangit wa na matarog. Gipansak na lang nila nga gipangligwatan sa mga dagkong bara de kabra ang lungon.

“Eeeeeehhh!” nakasiyagit nga nakalitan ang mga anak nga nangitsa sa mga rosas samtang gisigo pa, misalta ang enterong tabon. Ug nakita nila ang kausaban sa haya sa ilang inahan. Unya gitakuban lang sad pagbalik.

Kilumkilum na nahuman ang lubong. Dihang nananghid kong mouna na lang nila, mingaab og todo na man hinuon sa paghinilakay ang pamilya ni Gally.

“Ay’g kaguol sa kamatayon sa inahan ninyo, total nakita man ninyo sa iyang dagway nga malipayon siya, di ba?” Matud kong mimaymay kanila.

“Wa mi maguol sa kamatayon sa among inahan kun di kadtong nakit-an namo pag-usab ang dagway ni mama nga ingon intawon sa gisakitan.”

“Kay ngano gud nakaingon man mo niana?” Miiknat ang akong kilay.

“Kuan man gud brod Pons, wa na siya mopahiyom, kay nakita namo nga nagkulismaot na ang iyang dagway, mora’g gisakitan sa iyang paglubong.” (Kataposan)