Balik sa gibiyaan nga kalibotan

“Ayaw kaguol,” gihaplasan sa asawa ang naminhod niyang hunahuna. “Mabuhi ta bisan wala ka’y trabaho.”

Wala gihapon siya motingog. Igo lang niyang gitutokan si Lucia nga nagyagpis na sa kaniwang. Kaha sa sobrang trabaho. Kaha sa kakulang sa pagkaon.

“Ang mahinungdanon mao nga natibuok na pagbalik ang atong pamilya,” hagawhaw ang tingog ni Lucia nga mikanay sa iyang dughan, daw bulong nga mialim sa samad sa iyang kasingkasing.

Gigabling niya ang asawa. Gigakos og hugot kaayo. Misamot karon ang iyang paghigugma kang Lucia gumikan sa gipakita niining kamasinaboton kaniya.

Apan kalit naukang ang ilang panaggakos. Nahiabot si Dodong gikan sa eskuylahan nga naghilak. Nagbakho pag-ayo ang ilang anak.

“Unsa may nahitabo kanimo, Dong?” sukit sa inahan nga daw gisignit sa kahibulong.

“Gi-giaway ko s-sa akong mga k-klasmet,” giputolputol sa bakho ang mga pulong sa bata. “I-ingon sila, kriminal kuno ang akong tatay.”

Nahiugnok si Gener sa iyang nabati. Mora siya’g natulog nga gipakuratan. Nabuwasot ang iyang kabubut-on. May nagkasumpaking mga pagbati nga milimbag sa iyang kahiladman.

Ang balatian ni Gener mora’g gikuyamangan sa lainlaing mananap. Ang sulog sa kahimangod mitaob sa iyang dughan. Nasugsog ang iyang kahiladman. Daw naigo siya sa kilat. Sa esena sa iyang handurawan midagan ang usa ka tawo nga gilakang ug gikuninitan pagpahit sa daghang mga lapinig. Wala niya kapugngi ang paglayat sa usa ka pangagho.

Gusto niyang hinginlan ang kaaliputo sa iyang dughan.

Nagpadayon paghilak si Dodong. Nagsud-ong sa bata, gitupsan ang iyang balatian sa kaluoy.

“T-tinuod ba ang giingon sa akong mga klasmet nga kriminal si Tatay, Nay?” si Lucia ang giatubang sa bata. -- Sumpayan