Nagkurog sa kahadlok

1949, lima pa ka tuig sukad mahuman ang ikaduhang gubat sa kalibutan, mga dalan sa Talisay labi na sa provincial road, way suga kay wa sa’y mga poste. Ang dalan probinsyal sagal-salon sab ug batoon.

Hilan pa ang daplin sa dalan ug maihap lang ang mga balay nga salin sa gubat. Gawas nga hilan, mingaw pa gyud labi na dapit sa may karaang sementeryo sa Tangke.

Usa ra ang nagbarug nga balay atbang sa karaang sam-ang nga gipuy-an sa magtiayong Tinong-Alin nga may anak nga si Amaw. Luyo sa ilang balay dunay dakung suba nga gilibutan sa pagatpat.

Lagi kay nihit pa sa sakyanan niadtong panahona, sagad sa mga tawo manglakaw lang kapin sa taglima ka kilometro subay sa batoon ug abogon nga dalan probinsyal nga way mga sapatos. Magbakya lang intawon. Usa ka gabii niana, mga alas 8:00 sa kagabhion, si Ambrosyo ug iyang asawa nga si Lober nanglakaw sa dalan probinsiyal gikan nga naninda’g isda sa Estasyonan kuyog sa ubang mga tindera. Sadya kaayo silang nagbaktas sa dalan pauli sa ilang mga balay nga pulos nagbakya.

Pag-abot nila sa karaang sam-ang sa Tangke, nanglimbawot ang balhibo sa nanglakaw kay nakita nila sa awop nga siga sa kandila nga may nagkamang ibabaw sa pantiyon. Iyahay’g panagan ang mga tindera bitbit sa ilang mga bakya.

Si Ambrosyo nga nakalitan, nahabilin nga naglukdo gihapon sa hapag. Didto sa hapag ipamutang ni Ambrosyo ang mga halin sa iyang isda uban ang plamingko nga igtatadtad. Ug nangandam na lang siya. Migawas sa sam-ang ang gikahadlokan na nagsul-ob og itum nga sinina ug nagngulob sa kalagnong tingog. Gilanit dayon ni Ambrosyo ang plamingko sa hapag ug nahitabo ang ginukdanay.

“Tabang tawon. Tabang!” Tiliis nga singgit sa pakitabang ang nabati ni Tinong dapit sa suba luyo sa ilang balay samtang nagkiskis sa baboy nga aslon sayo sa buntag.

Giadto niya ang gigikanan sa pakitabang ug nakita ni Tinong nga naglangoy sa suba. “Oy, naunsa ka..?” Sukot ni Tinong dungan ang paghaw-as ni Amaw sa suba.

“Gigukod ko’g plamingko ni Noy Ambrosyo, Tay...!” Tubag ni Amaw nga nagkabasa ug nagkurog sa kahadlok. “Suwerte lang nakaambak ka sa suba kay kun wa pa, anhing na unta ka karon..!” Nagpangusmo sa kapungot si Ambrosyo nga nagbitbit sa plamingko luyo kang Tinong.

“Sige, pangabat pa...! Siyaro’g di ka motagam...!” Nagkanayon si Tinong nga amahan ni Amaw. Ug gilingi ni Tinong sa iyang likod si Ambrosyo nga nahuwasan na sa kapungot human sa kahadlok. (Kataposan)