May kamingaw usab ang awit sa mangtas

Dinhi sa balangay sa Tigmo-Asoy usa ra ka tawo ang giilang labing balaknon ug kini mao si Anastacio. Ulitawo pa si Anastacio ug ilo na sa amahan.

Duha na lang sila sa ilang balay, si nanay Puring niya ug si Anastacio ang nagpuyo karon sa karaang balay nga napanunod sa amahan ni Benito (amahan ni Anastacio) nga namatay sa ataki sa kasingkasing.

Apan sa wala pa mamatay si anhing Benito duna nay tabitabi nga si Benito usa ka ungo ug duna nay gibalbal. Batan-on kuno nga nalisoan sa pangisip ang gibalbal ni Benito ug duna gyu’y nakasaksi sa pagbalbal ni Benito sa buangon nga babaye. Hangtod nga namatay si Benito nga ataki kuno sa kasingkasing ang namatyan niini.

“May namatikdan ko anang Anastacio, bay Gumer,” ni Atong pa nga maoy tigpanaka sa mga lubi dinhi sa ilang balangay.

Mao gyud kini ang iyang panginabuhi nga suholan siya sa pagsaka’g mga lubi. Hanas kini si Atong mosaka og lubi ug may sanggotan usab siya nga tua sa kalubihan sa Gabonbon-- ang dapit diin gidungogdungog usab nga daghang sigbin.

Ang Gabonbon usa ka sityo nga sakop sa balangay sa Tigmo-Asoy, apan alang kang Atong dili siya mahadlok og ungo ug bisan unsa pa diha kay hait kaayo ang iyang sanggot nga kapanaminan na gani sa kalantip niini.

“Unsa may imong namatikdan, ha, bay Atong?” ni Gumer pa usab nga suod ni Atong. Usa siya ka panday ug dunay mga tawo nga gidala sa higayon nga tawgon na siya sa ilang enhenyiro nga contractor og pamuhat og mga balay nga de kantidad.

“Magabii inig agi niya dinhi sa amo madungog gyud nako nga magbalakbalak siya,” asoy ni Atong. “Unya, pagka-taudtaod motingog dayon ang wakwak...”

“Yamat, mao ba, bay Atong, kakuyaw gud. Usahay bitaw makabati ko’g tingog sa wakwak nga gikan didto sa bungtod. Unya, inig kahuman madungog dayon nako ang kanta ni Anastacio,” mora’g gibati og kahadlok si Gumer. Hadlokan kini siya’g mga ungo o engkanto o unsa pa diha basta bahin lang og mga tawo nga sakop ni Satanas.

“Nagtuo ko, bay Gumer, nga kana si Anastacio ug ang iyang inahan nga si Puring mga mangtas nga ungo. Hinuon, wala pay gibalbal dinhi sa ato, apan dili ta mokompiyansa,” ni Atong pa.

“Ikaw maoy peligro, bay Atong, kay magabhian ka ra ba usahay kanang mananggot ka didto sa sityo Gabonbon. Basin og atngan ka inig pauli nimo...” Miigham si Gumer.

Tuod, sa pagkahuman na’g pangabis ni Atong sa iyang sanggotan hiabtan siya’g gabii ug dihang mopauli na unta siya may tingog sa wakwak ang mibuak sa kahilom sa kagabhion. Giandam ni Atong ang iyang sanggot nga hait kaayo. Unya, naminaw siya sa tingog sa wakwak samtang nagpadayon sa paglakaw. Human sa tingog sa wakwak, misunod ang usa ka awit, ug nakaila si Atong sa tingog sa miawit. Tingog ni Anastacio. Ang mga liriko sa awit nagkanayon: Pangandoy ko ikaw, o, pinalangga/sa adlaw nga tanan gihandom ka/kining mga mata puno sa luha/kay imong gipaantos, king dughang kabos...

Sa paglingi pa ni Atong dapit sa iyang likod may nagsunod nga tawo ug kay misubang na ang buwan iyang nailhan ang maong tawo. Si Anastacio. Siya gyud diay ang ungo ni Atong pa sa hilom. Unya, mibawos og kanta si Atong, niya pa: Usahay, magadamgo ako/nga ikaw ug ako nagkahigugmaay/nganong damguhon ko ikaw, damguhon sa kanunay....Apan kalit lang nga midasmag ang ungo ug gibugno si Atong. Ug kay makamao sa eskrima, wala makalupig ang ungo nga si Anastacio kang Atong.

“Tasyo, ikaw man diay ang ungo. Mangunay man lagi ka’g silingan! Ug ako pa ang imong giunay!” Miibot sa iyang sanggot si Atong.

Miatras si Anastacio ug unya milupad kini ug didto sa itaas nabati pa ni Atong ang kanta ni Anastacio nga nagkanayon. Matod nila ako dili angay, nga magmanggad sa imong gugma. Gugmang putli mao day pasalig, maoy bahanding labaw sa bulawan...” Ug human, misunod ang pagwakwak ni Anastacio nga sipa kaayo, “wakkkkk! wakkkkkk! wakkkkk! wakkk!!!” Unya sa kalagot ni Atong iyang gisinggitan si Tasyo. Niya pa, ‘Tasyoooo! Magkita lang ta ugma. Duna tay istoryahannnn!”

Ug unya nahilom ang tingog sa wakwak. (Kataposan)