Kinsay buang nilang duha?

Domingo. Alas siyete sa buntag. Bag-o lang nituang ang uwan balig usa ka oras. Nigawas si Brenda sa iyang balay nga nag-atubang sa Morelos Street. Namisibis siya sa iyang mga misitas libot sa iyang balay ginamit ang hose gikan sa gripo luyo sa balay ni Tatay Doming, iyang ugangan.

Wa pay usa ka minutos niyang pamisibis, namatay ang hose. Wa nay tubig niagas. Iyang gilingi ang tumoy sa hose nga gitaod sa gripo luyo sa balay sa tiguwang. Nakita gyud niya si Tatay Doming nga nipalong sa gripo.

"Ay buang kaman diay'ng tiguwanga ka!" ni Brenda. Gibalikas pag-ayo ang tiguwang. Pwerteng sukoa ni Brenda. Nisiga iyang mga mata. Nisamot kabudlat. Nangluspad siya’s kalagot.

Si Brenda asawa ni Sendo kamaguwangang anak ni Tatay Doming. Silingan ni sila sa baryo Tugaho. Nagtupad ilang mga balay nga nag-atubang sa karsada. Distansiya la’g duha ka dupa. Dapit sa kasadpan ang sa tiguwang. Sa luyo tua sab ang balay ni Edna ikaduhang anak ni Tatay Doming. Luyo gyud sa kang Brenda’ng balay. Si Tatay Doming otsenta nay edad. Napulo katuig na nga biyudo. Pensionado siya sa GSIS human naka-retire sa pagka-drayber sa bombero sa ilang lungsod sa Balansiko. Tulo ray iyang anak. Ang kamanghuran nga si Dinda tua sa Germany nagpuyo. Naminyo og German. Tigpadala niya panagsa’g kuwarta. Apan ang labing dakong kaayohan niyang nahimo mao ang pagpahimo og puso nga de kuryente sa balay sa tiguwang. Si Dinda maoy nagbayad sa binuwan nga konsumo sa kuryente.

Ang nakapahimulos sa tubig nga libre, ang balay ni Tatay Doming, balay ni Edna ug ang balay ni Brenda. Si Sendo ug Brenda pulos magtutudlo sa saring publiko sa Tugaho. Pulos mga bisyosong managtiayon.

Hinabako, sugarol ug hilig og party-party. Kanunay'ng halin ilang tseke sa suweldo. Matag bulan ubos sa upat ka bahin na lang ilang madawat sa ilang tseke. Sinuklian na sa five-six nga lending. Maayo gani kay may anak silang dalaga nga maayo’g trabaho. Computer programmer sa usa ka dakong kompaniya sa siyudad. Maoy makatabangtabang sa ilang binulan nga gastohan.

Tungod kay way respeto si Sendo ug wa mag-ilag utang kabubut-on sa amahan, nganlan lang niya’g gi-angu-ango ang tiguwang, nisunod lang sab si Brenda nga way respeto sa tiguwang.

Sila ang tigpasiugda og pasikat nga partyparty sa tiguwang. Labi na kun birthday niya. Unya sila ra say mo-boycott. Si Sendo ang nagsugyot nga inig ka otsenta sa ilang tatay, ilang hikayan og dako. Apan dihang nagsingabot ang adlaw sa tiguwang, nausab ilang hunahuna. Ang naingnan, gibalibaran sila nga nihuwam lang og kinyentos pesos. Kinsa man say mopahuwam nila nga di man kamaong mobayad?

Kun mahubog si Sendo, iya lang himuong kataw-anan iyang tatay atubangan sa mga tawo. Iya pang han-an og bunal sa bangko. Nganlan niya’g buang ug giangu-ango. Labi na’g mosugilon og mga komedya iyang tatay.

O mokanta ba kaha’g Binisaya nga kataw-anan. Gikaulaw niya ang abilidad sa iyang tatay. Kay wa man siya ana. Iyang tatay may talento. Dunay trayenta ka kantang Binisaya, sagol Iningles, Kinatsila ug Tinagalog. May trayenta sab ka komedyang kataw-anan kaayo.

Sa wa pa ni siya ni-retire sa trabaho, inig sugod niya’g estambay sa munisipyo nga maglimpiyolimpiyo sa trak sa bombero, tapokan siya’s mga tawo. Kay daghan kaayo siya’g mga komedya. Apan gikaulaw ni Sendo ang maong abilidad sa iyang tatay. Si Brenda, imbis mobadlong sa iyang bana, nidugang pa hinoo’g bugalbugal sa ugangan.

Nakadungog diay ang tiguwang sa gipangyawyaw ni Brenda. Niduol niya ug nitubag:

"Hain may buang natong duha? Ikaw nga nagpahimulos lang sa kaayo sa ubang tawo? Way tampo tampo sa gastohan? O ako nga nagdaginot sa kuwarta sa akong anak? Bisag ga-uwan, basa na daan imong mga tanom sa uwan, imo pa gyung bisibisan. Ako'y buang o ikaw? Kinsa man roy buang natong duha?"

Nagpangagot ang bag-ang ni Brenda nga nisulod sa iyang balay.

Peste! Yawa! Inatay'ng dako!" tuaw niya. (Kataposan)