Bahaw

Akong manghod hilig mougom og bahaw. Panahon sa among paghigda, magbawon siyag bahaw. Bisag unsaog badlong nilang Tatay ug Nanay, di gyod mopatuo. Hangtod makatulog na lang, iyang baba puno pa gihapon sa bahaw nga gisupsop. Inig ka buntag, pagmata niya, ang bahaw naa gihapon sa iyang baba, giugom gihapon. Hangtod migraduwar na siya sa elementariya, ang maong kinaiya nagpadayon. Makalingolingo god among bisita nga makakita niya.

Dinhay silingan namo nangutana: "Nganong magsupsop man gyod na si Landy, Totang?"

"Ambot, uy, ngano na siya?" Tubag ni Nanay nga nanilhig sa among tugkaran. "Tingale, tungod kay sayo na nakong gilutas. Wala man god ni gatas akong dughan." Tug-an ni ermat.

Tinuod gyod nga walay gatas ang tutoy ni Nanay. Gani, ako mismo, didto man patutya sa ig-agaw'ng Tatay nga daghag gatas ang mga dughan. Giawhag baya silang Tatay ug Nanay sa doktor nga magpalit og gatas sa tindahan para ipatutoy namong ilang mga anak. Apan unsa man tawoy ilang ipalit nga wala man silay nahot? Maglisod man gani silag palit og buwad. Gusto kaayo silang Nanay og breast feeding. At least, makatipid. Pero, unsaon, nga ang mga suso ni ermat, wa man poy sulod?

Ang dato namong silingan, kang kansang bana nagtrabaho sa Atlas, daghag kuwarta ipalit og gatas sa ilang baby. Bisag 7 anyos na, gipatutoy lang gihapon kinig beberon. Pirme ni namong makit-ang Landy nga kusog kaayong mosuyop kay anaa ra man sa atbang ang dako nilang balay. Ibog kaayo si Landy sa among silingan. Buhong kini sa gatas samtang kami, ahaw! Mao nga mag-imadyen na lang tawon pirme akong manghod nga ang gahing kan-on nga iyang gikaon, gatas. Hinungdan, nga hasta sa iyang pagkatulog, mag-ugom siya niini kanunay. Kawad-on maoy nagtudlo sa akong manghod nga magsupsop na lag bahaw aron kaalam-alaman ang among kaibog sa matang sa pagkaon nga dili ug dili gyod maabot sa pagpalit sa pobre kaayo namong ginikanan.

Hangtod nga naulitawo na lang akong manghod, magsupsop lang gihapog bahaw. Iyang mga ngipon nangadunot. Ubay-ubay ang nangalungag. Kaantigo na ra ba siyang maibog og dalaga. Ang nakaparat kay likayan siya. "Sus, di gyod ko nimo. Kay bad breath ka." Tubag ni Liza nga iyang gipangulitawhan.

Sukad niadto, mihunong si Landy pag-ugom og bahaw. Tsewenggam na iyang giusap.(Kataposan)