Ang agta nga higala ni Toldo

Hilabihang kuyawa ni Toldo sa dihang mikalit og kauyog ang ilang payag. Kusog ra ba gyud kaayo ang pagkauyog niini nga mora gayud og giduyan. Hapit man gani siya mahayang samtang naglikit og dahon sa lumboy nga iya untang tabak-on.

Wala lang una tiwasa ni Toldo sa paglikit ang dahon sa lumboy, ug mitambo siya sa ilang bintana, aron sa pagtan-aw sa lakat sa panahon, didto sa gawas. Kay sa paniid god niya wala may uwan niadtong higayona.

Ug natingala na lang si Toldo, kay linaw man kaayo sa gawas. Wala man gani gayu’y kibo ang mga dahon sa kakahoyan diha sa ilang palibot. Ug linaw kaayo ang panahon. Wala gayu’y timailhan nga may milabay nga unos. Ug bisan hinay na lang kaayo nga hangin.

Unya kalit lang nga mipahiyom si Toldo. May nahunahunaan man god siya. Misantop man god sa iyang hunahuna, ang iyang higala nga si Burdugoy. Ang agta nga iyang higala nga ila ra usab nga silingan. Naa man god kini magpuyo sa dakong punoan sa Bogo nga nagtubo sa luna sa yuta nga kanait ra usab sa ilang gipuy-an, kun sa gitarokan sa ilang payag.

Nagtuo si Toldo nga gikomedyahan na sab siya sa iyang higalang agta. Nga si Burdugoy. Magkinumedyahay man lang god silang duha. Kay suod man lagi kaayo silang managhigala.

Dako sab hinuon kaayog gikatabang ang agta nga si Burdugoy ngadto kang Toldo. Gani dihay higayon nga gitabangan og kulata si Toldo sa mga bugoy diha sa ilang dapit milaban gayud ang agta ngadto kaniya. Gipamunit lang sa agta ang mga nanagtabang kang Toldo ug gipangsalibay ngadto sa halawom kaayong kimba. Pulos gayud nangapiang ang mga nanagtabang kang Toldo. Ug wala na gyud kini mousab og binuang kang Toldo.

Diha say kausa nga nagbagyo og kusog kaayo. Kay kalit ra lagi kaayo ang pag-abot sa maong bagyo, wala gayud kapangandam si Toldo.

Tungod sa kakusog sa hangin, hapit gayud malukapa ang payag nila ni Toldo. Hinuon wala gayud kini madayon. Igo lang kining miharag. Dako gayud hinuon kaayo ang pagkaharag niini.

Kay wala man lagi kuwarta nga ikagasto, wala dayon mapatarong ni Toldo ang ilang payag. Wala man god siya’y ikasuhol sa motarong niini. Bisan gani untag ipaagi nalang og palihog, wala sab siya’y ikapalit og ipakaon sa iya unyang palihugon.

Naluoy kaha ang agta kang Toldo, boluntaryo kining mitanyag sa iyang tabang. Mipasalig kini kang Toldo nga siyay mopatarong sa payag nila ni Toldo. Ug dili na kinahanglan nga manangpit pa silag laing mga tawo.

Ug tuod man, sa panabang sa agta, natarong ra gayud ang payag nila ni Toldo nga nagbahirig na unta. Ug hapit na gyud matumba. Ug mapasalamaton kaayo si Toldo.

Gikan sa iyang gilingkuran, mitindog si Toldo ug dayon og kanaog. Nasayod man gud siya nga duna siya’y bisita nianang higayona. Ug ang iyang bisita mao ang higala niyang agta. Kay mora man og nauyog ang yuta diha sa iyang duol. Ug duna sab siya'y napanimahoan nga talagsaon kaayong baho. Baho nga sinati na kaayo niya ni Toldo. Ang talagsaong baho sa iyang higalang agta.

Ug wala gayud masayop si Toldo. Kay sa paghilusad na gayud niya diha sa ilang lagwerta, nakit-an man dayon niya ang iyang higalang agta nga nagpabuhot sa aso sa iyang tabako nga ingon kadak-on sa bukton sa bata.

Dako kaayog ngisi si Toldo, pagkakita niya sa iyang higalang agta. Labi na kay nakit-an man niya nga nagdala kini og inasal nga manok. Ug gawas sa manok, nagdala pa sab kini og usa ka sugong nga tuba.

Sa hunahuna pa ni Toldo nga maalegre na usab sila ning higayona. Kay nakasiguro man god siya nga mosayaw na usab unya ang iyang higalang agta labi na og mahubog nausab kini. (Kataposan)