Ang ulod ug ang mga hulmigas

Human makapamumba'g insecticide sa nanghimusak kong paliyahan gisunod ko dayon ang pagpanghabok. Sa dihang nahinungatunga na ang plot nahasiga ang akong mga mata sa akong nakita. Usa ka dakong ulod nga gitawag og hantatawo nga nagligdas sa yuta gipunayag duso sa hulmigas. Apan wala kini niya magaro. Sa nadugay na niyang pagmaneho milunga ang hulmigas. Mikamang kini tapon sa pikas nga kilid, mipaak ug mibunlot. Apan ingon sa gihapon wala matarog ang ulod.

Sa nadugay niyang pahigayon nga walay kahimoan milunga ang hulmigas ug mipaturatoy paglakaw hangtod nga nawala sa akong panan-aw human kini mosuot sa kasagbotan. Dinhi niining tungora mibudyong ang baradero nga nagtug-an nga alas 12 na ang takna. Mitindog ko ug miadto sa payag aron pagbilin sa guna. Sa pagkatapos mipauli aron maniudto.

Human sa paniudto mibalik ko sa paliyahan aron tiwason ang pagpanghabok. Sa pagtan-aw ko sa dapit nga nahimutangan kaganina sa ulod wala na kini didto. Hain kaha? Tuaw sa akong hunahuna dayong aninaw sa palibot. Didto sa halayo akong nakita ang ulod nga nagadis-og. Ako kining giduol. Nahasiga ang akong mata. Labihang daghana sa mga hulmigas nga nagtinabangay sa pagduso ug pagbira.

Sus, bisan unsa kabug-at sa butang madala gayod pinaagi sa pagtinabangay, nakatuaw ang akong hunahuna. Unya, misantop sa akong alimpatakan ang kamahinungdanon sa kapunongan. Dinhi   nanumbalay sa akong hunahuna ang panaglalis namo ni Andang nga akong asawa. "Mar, magpasakop ta sa kapunongan sa mga Senior Citizen," nagkanayon si Andang usa niana ka higayon.

"Ada, wa gyo'y hinungdan kanang kukapunongan, Andang!" nako pang misingka pagtubag. "Magsige lang ta'g amot! Maghatag ta'g binulang balayranan ug lain pa gayong kantidad nga atong iamot kun dunay kauban tang mamatay. Unsa may maani ta niana?"

"Duna gihapon tay maani, Mar," nangatarungan ang akong asawa. "Ang kantidad nga madawat sa atong mga anak kun kita na unya'y mamatay mapilo sa makadaghan ang mahibalik kanila. Sa tag bayente pesos nga amotan alang sa kauban tang mamatay mokubra kitag tag sayes mil pesos sa ato unyang kamatayon."

"Ah, samok!" nako pang mituhoy paglakaw aron moadto sa paliyahan.

Gitutokan ko ang ulod. Yano kining giguyod sa mga hulmigas. Sa dihang nawala na kini sa akong panan-aw kay gisuot sa kasagbotan mituhoy ko'g pauli.

"Dang, magpamembro ta sa Senior Citizens," miaghat ko sa akong asawa.

"Unsa may imong nakaon nga mikalit ka man lang?' mahinangpong tubag sa akong asawa.

"Akong nasuta nga mahinungdanon gayod diay ang kapunongan sa ngalan sa pagtinabangay. Ako kining napiho gikan sa ulod ug mga hulmigas. Ang ulod nga namatay sa akong pagbomba sa paliyahan kaganina giduso ug gibunlot sa usa ka hulmigas apan wala gayod kini niya magaro. Apan sa akong pagbalik human sa paniudto wala na ang ulod sa iyang nahimutangan. Unya, ako na lang nakita nga yano kining nagdis-og kay gitabangan pagduso ug pagbira sa daghan kaayong mga hulmigas. Dinhi akong natugkad ang kamahinungdanon sa pagtinabangay, hiyas nga anha makab-ot sa kapunongan." (Kataposan)