Tungod lang sa iwik sa anay

Morag gikumot ang akong kasingkasing nga nagsud-ong sa akong kumpare, nga nagsigig bakho, samtang nag-apong sa haya sa iyang asawa, nga wala pa gani gyud ikasulod og lungon.

Tungod sa kaluoy ko kaniya, giduol ko siya ug gialam-alaman. "Nayanaya lang ang imong kaugalingon, Pre. Kay mao man gayud kitang tawo, may katapusan!"

"Misabot lagi ko Pre, nga kitang tanan may katapusan! Apan ang akong gikagul-an pag-ayo, kun unsaon ko kaha sa pagpalubong kining akong asawa," nagkanayon ang akong kumpare.

Ug diha pa ko makasabot kun nganong naguol gayud kaayo siya. Naproblema diay intawon, bahin sa paglubong sa iyang kapikas sa kinabuhi. Gani, sa akong tan-aw, daw wala pa gani kini makahimo og lungon, alang sa namatay.

"Wala pa gayud mahianhi ang imong mga igsuon ug mga ig-agaw, Pre?" Gisukot ko siya. Wala man gud koy laing nakit-ang tawo diha sa ilang balay gawas lang niadtong upat ka buok mga tiguwang nga babaye, nga nagsultihanay.

"Wala pa man gyud. Kagabii paman unta nga nagpahibawo kanila," may kahingawa ang tuno sa sinultihan sa akong kumpare. Tiaw moy kagabii pa diay mamatay ang iyang asawa, ug hangtod ning mga orasa, wala pa gayu’y mitunga kanila?

Hangtod usab ang ilang mga silingan, wala gyud ko makakita. Gawas ning upat ka buok nga tiguwang nga babaye. Nga sa pagtan-aw ko morag wala sab gyoy mahimo. Labon unta, daghan man sila og mga silingan diha sa duol.

Mora sab hinuon kog nahimangod sa mga silingan sa akong kumpare. Siyaro naman sab, wala gyud sila makadalikyat og duol sa balay sa akong kumpare, bisan na lang unta sa paglili sa haya sa namatay? Ug aron sab unta sila makakita kun unsay angay nga tabangunon.

Hinuon, nakaingon ako sa akong kaugalingon, nga mao man gyud kini ang batasan sa uban kanato. Kun pobre gani intawon ang mauyamot, dili kaayo manuol, apan kun kuwartahan gani, pastilan, maganayan pa ang mga kanahan. Nahibawo naman hinuon ta kun unsa gyud maoy ilang giapas. Lamian man gud og hikay ang mga kuwartahan. Samtang ang sa mga pobre, mantinil man lang.

Aron dili kaayo mabalaka ang akong kumpare, gipasaligan ko siya nga pahulamon lang una og mga tabla, para himuon og lungon, ug pautangon lang una og mga lansang ug pintal sa usa ka hardware sa lungsod. Ug ipada lang ang akong ngalan.

Nanamilit una ko og kadiyot sa akong kumpare, kay duna pa koy giuli didto sa among balay. Duna man gud koy nahunahunaang buhaton.

Pagbalik nako sa balay sa akong kumpare, gikuyog ko na ang kamaguwangan namong anak nga lalake. Gidala ko usab ang among anay, nga bag-ohay lang gyud nga gilutasan sa iyang mga baktin.

Paghiabot gyud namo sa likod nga bahin sa balay sa akong kumpare, gitabangan dayon namo og bugno ang anay nga among dala. Ako maoy nagpugong sa may ulo nga bahin sa among anay, samtang ang akong anak maoy didto sa may ikog. Gipasagdan lang namo nga magsigi og iwik ang anay.

Pagkataudtaod, mao na lay akong nalantawan, nga naganayan na ang ubay-ubay gayud sa mga silingan sa akong kumpare. Nagpadulong kini sa balay sa namatyan. Nakabati naman gud tingali sila sa iwik sa among anay. (Kataposan)