Paghubas sa pailob

O, lalaki ko nga nagpabuhi lang sa usa ka babaye, Ma, apan nagtinarong ko sa akong pagkabana! Ang pag-atiman lamang sa akong asawa ug anak maoy akong giatubang!" Mitibi ang luspad nga mga ngabil ni Tasyo samtang namulong sa atubangan sa inahan sa iyang asawa nga si Nang Elya.

"Ayaw na lang paglimod, Tasyo, kay may nakakita nimo!" Singhag ni Nang Elya, "Nakit-an ka sa akong amiga nga misulod sa sinehan kauban ang usa ka babaye!"

Hugot nga gikumkom ni Tasyo ang duha niya ka palad aron ihapos kini ngadto sa gikaatubang niyang ugangan apan wala niya kini ipadayon. May respito pa siyang nahibilin ngadto sa inahan sa iyang asawa. Gimahal niya si Riza busa mahalon usab niya ang gimahal sa iyang asawa. Milakaw nalang si Tasyo ug mipalayo sa daw tigre niyang ugangan.

"Isumbong tika sa anak ko, Tasyo! Isumbong tika!!!" Misinggaak na usab si Nang Elya kang Tasyo apan wala lang niya kini panumbalinga.

Lima na ka tuig ang panag-ipon nila ni Tasyo ug Riza ug usa lamang ka buok ang ilang anak--usa ka lalake. Nagtrabaho si Riza isip accountant sa dakong kompaniya nga nahimutang sa siyudad sa Lapulapu samtang si Tasyo usa lang ka pahinante sa konstraksiyon nga mawad-an usab og trabaho kun mahuman ang ilang proyekto.

Usa ka adlaw niana, subo nga mipahibalo si Riza kang Tasyo nga ipadala siya sa ilang kompaniya ngadto sa igsuong buhatan nga nagbase sa nasud sa Hapon. Duha ka tuig ang gipirmahan niyang kontrata apan mahimo siyang makapauli pag-abot sa usa ka tuig. Ug maoy gusto ni Riza nga moundang si Tasyo sa walay klaro niyang trabaho aron moatiman na lang kini sa balay samtang tua siya sa laing nasud.

Dihang nakalarga na si Riza sa laing nasud, gisugdan usab ni Tasyo paghimo ang gimbuhaton sa balay nga sagad buhaton sa usa ka babaye. Siya na ang magluto, maglaba, mangutaw, manghugas sa plato, mag-atiman sa mga tanom ni Riza, mag-atiman sa ilang anak ug uban pa. Matag bulan magpadala si Riza kang Tasyo og salapi nga alang sa ilang kagastohan. Direkta ngadto kang Tasyo ang pagpadala ni Riza sa salaping yen nga maoy nakapasamot sa gibating kasina ni Nang Elya kang Tasyo. Buot ni Nang Elya nga buwagan ni Riza si Tasyo aron maanha na kaniya ang ipadala niining sustento busa, gibutangbutangan niya’g nagkalainlaing sala si Tasyo. Ug kini isulti usab ni Nang Elya kang Riza pinaagi sa telepono.

Usa ka adlaw niana, kalit nga mibutho si Riza sa ilang balay kauban si Nang Elya. Mipauli diay si Riza gikan sa nasud sa Hapon nga wala magpahibalo kang Tasyo. Bisan sa gibating katingala, mihunong si Tasyo sa iyang pagpanghugas sa mga plato ug miduol sa asawa aron gakson kini. Buot niyang hangopon si Riza ug ipabati ang dakoay niyang kamingaw.

"Ayaw kog pahiri sa imong hugaw." Singgit ni Riza nga miatras ug nanagang. Sa nawong niini midagayday ang daw kristal nga mga luha.

"Kuhaa na ang akong apo, Riz, aron makapauli na ta sa balay!" Mando ni Nang Elya sa anak niini, "Biyai na kanang tawhana kay wala kay mapaabot kaniya!"

Kalit nga mingiob ang panan-aw ni Tasyo tungod sa dili tiaw nga kapungot. Unya mao na lay iyang naamgohan nga gikab-ot na niya ang kutsilyo nga nagbitay sa iyang duol ug gihansak kini ngadto sa lawas sa usa ka babaye kinsa buot moguba sa malinawon nilang pagpuyo! (Kataposan)