Sama sa kamot ni Mama

Pag-urong sa Ceres bus nga akong gisakyan sa Shamrock, Barili, nanaug ko kay mangihi. Gikan ko sa Alegria ug mopauli na sa Mandaue kay duna koy gitambongang reunion sa among pamilya.

Paghibalik nako sa bus, duna nay naglingkod sa akong gilingkoran. Usa ka tabunon nga babaye. Husto sa barog. Nag-shades siya. Angayan kaayo sa iyang shades. Nag-long pants siya og brown. Unya yellow ang iyang t-shirt nga haom kaayo sa iyang pigura. May gipil-apan siya nga papel. Pagkamatikod niya nga nihawong ko sa iyang too, nitindog siya nga mapahiyomon. Kay paagion ko niya.

“Sige na lang. Diha na lang ka. Ug irog-irog la’g gamay aron makalingkod ko,” nako pa sa babaye.

Ug nibalik siya’g lingkod ug niirog sa wala. Mapahiyomon gihapon. Wa man koy tupad sa akong gilingkoran gikan pa sa Alegria ganihang alas dos sa hapon. Karon, kami nang duha ang nagtupad. Nipadayon siya’g suwat sa papel.

Paglarga sa bus, gipangutana siya sa konduktor kun asa siya.

“Sa PhilHealth sa Carcar,” niya pa. Ug gitikitan siya sa konduktor.

Paghuman niya’g suwat gipilo niya ang papel ug gisuksok sa bulsa’s iyang karsones. Nagpanan-aw siya sa unahan ug sa kilid sa walang habig sa bus.

Nia man mi mapuwesto sa ikaupat nga lingkoranan luyo sa drayber. Dihang gibukhad niya iyang duha ka palad sa iyang atubangan, nagsubo siyang nagsud-ong niini. Gawas sa daghang gubot nga guhit sa iyang mga palad, may mga likiliki nga mora’g uwat. Timailhan sa kakugihang mamuhatbuhat sa babaye. Ginindotan kong nagtan-aw sa iyang mga palad. Mao nay kamot sa tawong kugihan.

“Hala! Kanindot sa imong kamot! Pagunita ko bi?” wa ko kapugong sa akong gisulti. Ug ako dayong gigunitan iyang tuong palad. Iyang gibira.

“Saba diha! Moingon ka lang nindot! Kalain anang tan-awon!” sa babaye nga masuk-anon ug kahilakon ang tunada.

“Para nako mao nay pinakanindot nga kamot. Timailhan sa kakugihan nimo,” nako pa.

“Nakatag-an ka nga kugihan ko. Kay ako ang kamaguwangan sa unom ka anak. Ako’y nalat-akan sa tanang trabaho sa balay. Pangluto, panglaba, panglimpiyo. Hasta pa bughag kahoy ug kawos og tubig. Apan karong dagko na akong mga manghod, makapahuway na ko’g panagsa,” niya pa.

“Yuna pa, ako diay si June. June Espina,” nitunol ko sa akong tuong kamot sa dalaga. Gidawat niya sa tuong kamot. “Tawga lang ko’g Edna. Edna Taghoy” niya pa. Ug nakapanaghoy kong nigunit sa dili kaayo lomoy nga kamot ni Edna.

“Tinuod ka nga ganahan ka ining akong kamot?” ni Edna.

“Tinuod Ed, kay mahinumdom kos kamot sa akong mama. Napulo mi ka buok anak nga giatiman niya,” tubag nako. Ug dili na niya birahon iyang kamot. Gipasagdan ko niya nga mohakgumhakgum ug mohapuhap sa iyang mga kamot.

“Hain man imong mama?” niya pa. “Patay na. Ug nag-reunion ming mga igsoon sa iyang hubkas sa Alegria,” nako pa.

“Ang imong papa?” ni Edna.

“Buhi pa. Apan nag-wheelchair na lang. Kay naputlan sa tuong tiil tungod sa diabetes,” tubag nako.

“Hain man siya magpuyo ron?” niya pa. “Tuas Canduman, Mandaue. Sa balay nga among gidak-an. Didto gyud mi matawo tanan sa Alegria. Ako ang kamaguwangan. Pag-edad nako’g kinse, namalhin mis Mandaue. Kay nabalhin mas Papa’g trabaho sa opisina sa Tasador sa Mandaue,” nako pa.

“Ikaw June. Unsa may imong trabaho?” niya pa. “Seaman. Messboy ko sa usa ka Tourist Ship biyahe’g Europe. Unom ka buwan akong trabaho. Unom ka buwan sab ang bakasyon,” nako pa.

Dangtag tulo ka tuig sa reunion sa among pamilya, kuyog na nako si Edna. Ug nianam na’g kahamis iyang mga kamot. Kay minyo na man mi. Unya nagsweldo ko’g tulo ka maid. Di na ko gusto nga siya’y mangunay sa bulohaton sa panimalay. Wa na sab nako siya patrabahoa isip ahente sa insurance. Rayna na gyud siya sa among panimalay tupad sa among gipuy-an sa Mandaue. (Kataposan)