Guk-ong sa hunasan

Gipaliraw ko ang akong panan-aw sa halapad nga hunasan sa Pulambato ning sayong kaadlawon. Daghan kaming mga manginginhas! Nagpat-ak-pat-ak ang mga siga sa sulo nga gidala sa mga manginhasay nga padayong nagnanaw sa nahabiling lim-aw sa hunasan. Daghan kami nga namasin, nga makakinhas man lang sa hunasan nga makasapar sa panud-an sa binuyok nga kan-ong mais o sa kan-ong humay nga NFA. Kami ang mga kabos nga manginginhas, nga dili makasugakod sa dagkong panagat didto sa halayong kalaworan.

Dili kami matawag nga matuod nga mga mananagat, kay maoy gisaligan namo ang panguma ug bangkelyang panud-an lamang ang among pagpanginhas dinhi sa hunasan sa Pulambato.

Gipasiklapan ko ang gisalig-ay kong bukag sa akong abaga. May pipila na ko nga nakinhas sa sulod sa bukag –– mga balat, kasag, suwaki ug litob. Mga kinhason pa lang ang akong nadawdaw nga sarang na nga ikasula sa dala kong bawon nga bahaw'ng putong-bulanghoy.

Mainampingaon kong miirag sa guk-ong sa hunasan nga nagtuybo sa dakong lim-aw sa hunasan. Hapit moabot sa akong bitiis ang tubig sa lim-aw nga naglibot sa dakong guk-ong. Migiswid ang akong pahiyom nga naglingilingi sa palibot, ngadto sa kaubanan kong mga manginginhas nga linga sa pagpanulo, pagpanigbas sa nahabiling mga isda ug panguot sa mga kasag diha sa mga lim-aw sa hunasan.

Unya, gihikap ko sa akong bulsa sa purol, ang dala kong gibugkos nga mga gamot sa tuble. Ilawom ning guk-ong sa hunasan nga akong giiragan karon, naseguro ko nga adunay daghang isda nga nagluklok niini sama sa labayan, putpot, samu'ok, danggit ug pugapo.

Kun dukdokon ko kining mga gamot sa dala kong tuble, seguro gyud nga mangahilo sa duga niini ang naglublob nga mga isda sa ilawom sa guk-ong, ug segurado na nga daghang isda ang masulod sa akong bukag.

"Hala ka, Mariano! Mar, pagtarong uy! Ginadili ra ba sa panagat ang makahilong duga sa tuble! Daghang gagmay'ng isda ang maangin sa pagkamatay! Sus, kakuyaw kun masakpan ka sa taga-Bantay Dagat nga magpatrolya matag kaadlawon sa kadagatan! Ayaw gyud sa paggamit nianang mga gamot sa tuble sa imong pagpanginhas, Mar! Bahala na'g pulos mga kinhason ang imong madawdaw...!" pasidaan kanako ni Maylita, ang buotan kong asawa nga nakamatikod sa gibugkos kong mga gamot sa tuble.

Nagyangoyango ko. May punto usab ang akong asawa. Gikuot ko ang binugkosan nga mga gamot sa tuble sa bulsa sa akong purol. Gikumkom ko og hugot kaayo. Nanukad ko. Hinurot ang tanan kong kusog nga gisalibay ko ang binugkos nga mga gamot sa tuble ngadto sa atbang nga pagatapatan sa katunggan. Miluag ang akong dughan. Unya, may tagming tingog ko nga nabati diha sa giiragan ko nga guk-ong sa hunasan.

"Isikpaw ang dala mong bukag sa lim-aw...!"

Buotan ko nga gisunod ang mando kanako sa maong tingog. Gipaubos ko sa lim-aw ang dala kong bukag ug sa akong kahibulong, nagkalidades lang ang mga isda nga misulod sa akong bukag, nga nagagikan sa ilawom sa guk-ong sa hunasan. Ug napuno sa daghang mga isda ang akong bukag! Ug nabati ko na usab ang tagming tingog.

"Salamat nga wala nimo gamita sa pagpanginhas ang mga gamot sa tuble! Daghang mga gagmay'ng isda ang mahilo sa duga sa tuble! Ganti nimo ang maong mga isda nga nanulod sa imong bukag nga gikan namong mga linalang sa dagat nga nag-amuma sa tanang matang sa isda....!"

Miliraw ang akong panan-aw sa palibot sa guk-ong. Apan wa koy nakitang tawo. Ug nadungog ko na usab ang tagming tingog sa palibot.

"Kay buotan ka nga manginginhas, sukad karon ug hangtod sa hangtod, kanunay na nga mapuno sa mga isda ang dala mong bukag, sa matag panginhas mo...!"

Milibkas ang akong baba sa pulong pasalamat. Nagdali kong mibiya sa guk-ong sa hunasan ug mipauli sa balay nga napuno ang bukag sa nagkalidades nga mga isda. (Kataposan)