Ang ungo sa puting baybayon

Wala nay manginhas sa hunasan matag abot sa kilomkilom kay lagi mahadlok sa mangtas nga ungo nga mag-atang sa may puting bunbon sa baybayon ug dayon mamugno kini ug kon dili ka makadagan lagmit madisgrasya ka gyud kay hilabihan ka kusgan ang maong ungo.

Matud pang Sergio, ang anak nilang Serapin-Mating nga mahiligon og panulo panahon sa gabii, iya gyung nakita ang hitsura sa ungo dihang gibugno siya. Laksot kaayo ang nawong ug hilabihang kalkaga sa buhok nga maningkaang sa higayon nga dumogon ka niini.

“Kon makighimamat kanako pag-usab suklan ko na siya,” nagkanayon si Sergio nga ingon sa nangandam na sa higayon nga abton siya pag-usab sa ungo. “Dili mahimo nga dili ko kaadto sa hunasan panahon sa gabii kay ang akong mga kuha akong ibaligya sa suki nakong insek nga maoy tigpalit sa akong mga sinul-an...aron sab ko makapalit og bugas...”

“Ayaw na lang gyud isugal ang imong kinabuhi, Sergio,” tambag ni Tulin nga suod niyang higala ug kadula niya kaniadto sa mga bata pa sila. Dugay’ng nawala si Tulin dinhi sa ilang balangay sa Tapon ug ulitawo na kining nahibalik ug hilabihan niining iboga sa anak dalaga nila ni Kardo-Ibyang, ang manglutoay og paklay dinhi sa ilang baryo ug dunay gamay’ng karenderya sa mga eskina.

Guwapa si Andrea ug dugay usab kini sa Manila ug karon na nga dalaga kini nga nia na magpuyo kuyog sa iyang mga ginikanan. Matud pa may sakit kuno si Andrea. Matag kilomkilom may makakita kaniya nga maglakawlakaw sa baybayon ug maghakophakop sa maputing bunbon ug dayon iya kining isabwag sa tubigan.

Kausa, giduol ni Sergio si Andrea ug gisultihan nga delikado ang magpakagabii dinhi sa baybayon kay may mamugno nga mangtas apan igo lang kining moingon. “Dunay ungo dinhi sa puting baybayon, aw, maayo hinuon aron dili na ko mag-antos ning akong sakit, kay gusto na sad kong mamatay...”

“Dili man sa ingon niana, Andrea, kuniskunison ka sa maong mangtas,” ni Sergio pa nga gibati’g kaluoy sa dalaga. Sa hilom may gitago siyang pagbati sa dalaga apan diha na lang kutob sa pagtago niini kay dili siya angay niini kon kahimtang maoy hisgotan. Unya, samtang nagpadayon ang ilang panagtabi ni Andrea, kalit lang mitumaw si Tulin nga mora’g way tingogtingog ug molingkod atbang kanila nga magpaminaw lang. Tingali nagselos si Tulin sa iyang pagduolduol kang Andrea. Apan hinigala lang ang iyang pagpaduol sa dalaga. Taudtaod, milakaw si Tulin nga wala gihapoy tingogtingog.

“Kinsa gani to siya, Sergio?” nangutana si Andrea.

“Si Tulin to, taga dinhi to sa ato, pero karon pa sab mahiuli sama nimo,” pahayag ni Sergio.

“Kanunay ko man na siyang makita dinhi sa baybayon kanang motikyop na ang kilomkilom. Anha lang siya sa atbang ug dili moduol nako. Kausa, mituwad na siya. Dugay nga pagtuwad ug nahibulong gani ko,” ni Andrea pa nga misugilon ngadto kang Sergio.

“Si...si Tulin mituwad dinhi sa bunbon?” nakaiknat ang kilay ni Sergio. “Uy, kon mao na...si Tulin usa ka...”

Wala madayon ang buot isulti ni Sergio kay may nadungog silang tingog sa wakwak. Nagkaanam og kaduol ang tingog ug unya mitugpa kini nga usa na ka mangtas nga ungo. Alang kang Sergio mao kini ang dugay na niyang gipaabot, kay magtakus sila pag-usab sa mangtas nga ungo. Giibot ni Sergio ang iyang boronse nga punyal.

“Akoa si Andrea ug ako ray makaangkon kaniya,” niini pa nga namulong ug tingog ni Tulin ang nabati ni Sergio. Ug napatay ni Sergio si Tulin nga mao ang ungo sa puting baybayon. (Kataposan)