Kalderitang pawikan

Nalipong si Vencio samtang nagmaneho sa taksi nga iyang gidrayban. Bag-o lang siyang naghatud og pasahero sa hilit nga lugar sa Pasil gikan sa pier 6. Dapit gyud sa baybayon iyang gihatdan. Unya may nagsalusalo didto. Nagsuga lang og petromax. Higala sa mga nangaon ang iyang pasahero nga hamtong lalaki. Giimbitar siyag kaon. Dunay kinilaw nga tangigi, bulinaw, guso, lukot ug lato. Puro gyud kinilaw ang diha. Barilis, boriring, ug butete. Unya may nakaaghat sa iyang pagtagad. May putahe sa plangganita nga wa kaayo'y nikaon.

"Unsa man na?" niya pa nga nagtudlo sa plangganita nga wa nanaug sa taksi.

"Kalderitang pawikan!" tubag sa pasahero.

"Nahala. Wa pa gyud ko katilaw og kalderitang pawikan," niya pa.

Gi-parking niya ang taksi ug nanaug siya. Nikaon siya’g balig usa ka panaksang kalderita. Giparisan niyag puso.

Nangluspad ug gipaningot si Vencio. Gitan-aw niya iyang relo de pulso. Nagtug-an kini nga alas nuybe pa sa gabii. Duha pa ka oras una siya mograhe. Gi-parking niya ang taksi sa daplin sa V. Rama Ave. luyo sa USC Girls High. Giablihan niya ang bildo sa duha ka bintana sa front seat. Wa gyud mawa iyang kalipong. Nisamot na’g tuyok ang kalibutan. Hapit na siya mawad-i sa panimoot.

"Gihiloan man tingale ko! Nadungog ra ba nga dunay manghilo sa Pasil!" tuaw niya sa hilom. "Diyos ko! Tabangi ko! Gagmay pa ra ba akong mga anak!" hilom niyang pangaliya samtang nagkaanam na siya’g kaluya.

Langyaw si Vencio sa Sugbu. Ang iyang kagikan taga Polomolok, South Cotabato. Tua didto namuyo iyang mga ginikanan ug upat ka mga igsoon. Ang iyang lingaw didto pamaligya man lang og pan de sal mabuntag. Gipul-an siya. Nangita siya’g adventure. Maong nilangyaw siya sa Sugbu. Nanimpalad. Kay ang iyang mga ginikanan, pobre intawon kaayo. Insik unta iyang amahan nga si Ongki. Mga kaliwat og King gikan sa Amoy, Tsina. Apan gisalikway siya sa iyang pamilya kay nanaban og Pilipina nga si Neda iyang mama. Nangluto lang sila’g mami sa paradahan sa traysikol sa Polomolok. Si Vencio, kay independente ug hunahuna, pagkahuman niya’g hayskul, wa na magpagasto’s ginikanan. Nanimpalad og iya.

Nagpa-boy siya sa usa ka adunahang Insik sa Banawa. Didto siya nakakat-on og drayeb. Pagkahaniti na niya, nibiya sa iyang amo. Nagmaneho og taksi. Nasuki niya ang usa ka trabahante sa beauty salon nga si Edna, nasuod niya ug maoy iyang naasawa. Duna sila’y tulo ka anak. Sila si Vincent, Mona ug Lisa. Grade three, grade two ug grade one na karon sila. Namuyo sila sa Kalubihan. Talamban. Nag-abang lang og balay. Padayon sab ang panarbaho ni Edna sa beauty salon. Napulo ka tuig na silang minyo. Malipayon sila sa ilang yano nga pamuyo.

Wa na gyu’y umoy si Vencio sa pagmaneho. Gusto unta siyang moadto sa tambalanan. Kalit nagpangapkap siya sa iyang mga bulsa sa polo ug karsones. May nahinumduman siya. Sa niaging semana, may pasahera siyang tiguwang. Way kuwarta. Gipletehan siya og tawas nga tapol. Makatambal kono tong morag lugas mais nga tawas. Gikoot niya iyang pitaka.

Diha na sa iyang toong kamot ang pitaka. Gipikat niya ug gikuha ang lugas sa tawas. Apan wa na siya’y umoy nga monaug sa taksi ug moduol og tindahan aron mangayog usa ka basong tubig. Hinurot iyang tanang kusog, iyang ginudnod sa iyang agtang ang tawas tapol. Dayon gipaubos niya ngadto sa iyang ilong, mga aping, baba, ubol-ubol, dughan, tiyan. Gipatuyoktuyok niya’g banggod ang tawas sa iyang tiyan. Ug unya gibati siya’g kasukaon. Igo lang niyang gisang-at iyang suwang sa bintana sa taksi. Nibugwak dayon iyang baba. Puwerteng lisanga niya. Kay sa dan-ag sa mga suga sa poste, nakita niya ang mga nanggawas sa iyang baba. Mga ulod, ok-ok, bakukang ug mga uhipan. Nisamot kakusog iyang pagdigwa. Hangtud hagkot nga laway ug tubig na lang ang iyang nadigwa. Inanay nga namalik iyang kusog.

Nanaug siyas taksi ug niduol sa tindahan di layo sa iyang na-parkingan. Ni-order siyag lapad nga Tanduay Rhum 65. Gibayran niya. Nilingkod siyas bakanteng bangko kilid sa tindahan. Giinom niya ang katunga sa bino. Gilimogmog ug gigargol niya ang katunga.

"Salamat Diyos ko. Salamat Nang kun hain ka man karon," hilom siyang namulong. (Kataposan)