Bahanding kinubkoban

Nahibung na lang ming taga barangay Maravilla sa lungsod sa Tabuelan sa dihang usa ka pundok sa mga Haponanon ang kalit mibutho sa among dapit. Sa among nahibaw-an sa mga hungihong gikan sa mga nakabati sa giya sa mga Haponanon, may gipangita kuno ang mga langyaw.

Didto sila paingon sa payag ni Noy Kulas ug usa ka pirasong papel ang ilang gisigihan og tan-aw matag karon ug unya. Nakigsulti ang giya sa mga Hapon kang Noy Kulas ug may gihatag nga sobre ang nangu sa pundok sa mga langyaw ngadto kang Noy Kulas. Wa mi kaseguro kun kwarta ba ang sud sa maong sobre ug wa madugay gikuyogan sila sa usa ka dapit dili kaayo layo sa balay ni Noy Kulas.

"Dinhing dapita, Sir, nagkampo kuno ang mga sundawong Haponanon niadtong ika-duhang gubat sa kalibutan matud pa sa akong amahan sa buhi pa kadto,” nagkanayon si Noy Kulas ngadto sa giya sa mga langyaw nga mao usab ang mipasabot sa iyang mga kuyog.

Gitawag dayon ang sinaligan sa mga Haponanon nga sakay sa usa ka dakung sakyanan nga may kargang mga nagkadaiyang mga kahimanan nga wa namo masinati kun para asa gamita.

Diha na namo maklaro nga para pangkubkob diay kadtong ubang kahimanan sa dihang ila dayong gisugdan ang pagkawot sa usa ka dapit human mapahimutang ang mga kahimanan sa dapit nga gidad-an kanila ni Noy Kulas.

Igo lang kaming nanan-aw sa ilang gibuhat apan wa kami tugoting  mopaduol sa ilang gikubkoban. May giali silang dakung pisi nga gituyok sa dapit nga ilang gikawtan. Daghan ang nagtuong nangita sila sa bahandi nga matud pa gilubong sa mga sundawong Haponanon niadtong panahon sa gubat.

Hapit mousa ka semana ang ilang pagkubkob matag adlaw ug mohunong lang kun gabii na. Hangtud, usa ka adlaw niana, kalit lang mihunong sila sa pagkubkob ug mibiya sa among dapit.

Nagtuo kaming mga lumolupyo sa maong dapit nga nakit-an na ang ilang gipangita apan may madungog usab ang uban nga wa kunoy nakuhang bahandi ang maong mga langyaw.

Sa paglabay sa laing mga adlaw, among nabalitaan nga si Noy Kulas ang mipadayon sa pagkubkob sa maong dapit nga gibiyaan sa mga langyaw. Matud pa sa ubang nakakita nga hapit adlaw ug gabii ang padayong pagkubkob ni Noy Kulas.

Unya, nahibulong na lang kami kay kalit lang usab namalhin og puyo didto sa Leyte sila si Noy Kulas kuyog ang iyang asawa nga taga didtong dapita uban sa ilang mga anak.

Pipila ka buwan ang milabay ug among nabalitaan nga daku kaayong pag-umento sa kahimtang nila ni Noy Kulas. May mga sakyanan na kini ug nindot na kuno’g balay didto sa Leyte. Maoy pangagpas sa among tagibarangay nga basin si Noy Kulas ang nakakaplag sa bahanding gipangita sa mga langyaw nga gituohan gilubong sa iyang gamay'ng luna sa yuta hinungdan sa kalit nilang pagbiya sa Tabuelan.

"Suwerteha nilang Noy Kolas no?" nakatuaw ang usa sa among tagibarangay.

"Bitaw, wa kaayo siya mahago sa pagkubkob sa bahandi nga gisugdan niadtong mga langyaw nga may dang mapa nga naggiya kuno kanila sa dapit gilubngan sa maong mga bahandi," tubag sa laing tagibarangay.

Apan wa dangtig duha ka tuig mao na usab nga nabalitaan nga nahurot og kamatay ang tanang sakop sa pamilya ni Noy Kulas uban kaniya sa dihang nabangga ang gisakyan nilang van didto sa Leyte.

Ang katigulangan sa among dapit nangagpas nga gigabaan sila  gumikan kay wa nila mapahinungdi og misa ang tag-iya niadtong bahandi didto sa dapit nga ilang gikubkoban. Kinahanglan gyud unta diay kadtong pamisahan ang mga kalag sa naglubong niadtong mga bahandi.

Ang kahakog sa bahandi usahay maoy makatukmod ni bisan kinsa ngadto sa kaalautan. (Kataposan)