Pakigbisog

Nagpitaw ang mga mata ni Mar. Wa siya duawa sa katulogon ning gabhiona. Gipasiklapan niya ang nangatulog niyang kaubanan sa pagpakigbisog ilawom sa lasang nga ilang gikampohan karon. Sa ilang kiliran, anaa ang mga armas-de-fuego nga andam og tagana kun adunay mga militar sa kagamhanan nga makatimaho ug mosulong sa ilang nahimutangan.

Gibuhian ni Mar ang lawom nga pangagho. Tangkod na nga usa ka tuig nga gibiyaan niya ang iyang asawa ug bugtong anak aron lang moipon ning kawsa sa bukid nga gituohan niyang maoy dakong sulbad sa pagkadiskontento niya sa kagamhanan ug aron kahatagan og alkontra ang way hunong nga pagpanglupig ug pagpangdaugdaog sa mga adunahang kapitalista ngadto sa mga kabos nga mamumuo.

Labaw sa tanan ang pagpangunay og kutlo sa kinabuhi niadtong mga tawo nga sagbot sa katilingban, ilabi na sa mga dagkong haligi sa kagamhanan nga hilabihan ka kurakot sa katungdanan. Oo, nahimo siyang rebelde. Daghan nang engkuwentro nga iyang nasinati batok sa mga sundalo sa kagamhanan. Daghan nang kinabuhi ang gibuhis sa duha ka habig. Pait gayud ang kinabuhi sa rebelde. Magtagotago siya. Makadalikyat man tuod siya sa pagpakigkita sa iyang asawa'g anak, apan monas ginhawa sa inabtik ug inantigo nga paagi.

"Mar, balik na lang sa sabakan sa balaod! Tungod ug alang sa ugma sa atong anak! Mag-Grade One na si Dodong Jimmy...!" hangyo ni Linda kaniya, usa ka gabii nga kalit siyang mibutho sa ilang panimalay.

"Pa, ayaw na lang balik bukid! Anhi na lang tas balay, Pa!" namarayeg usab kaniya si Jimmy nga pwerteng nakahaloghalog kaniya.

"Pahimusli ang amnestiya nga gitanyag sa atong gobyerno, Mar, alang sa tanang mga rebelde nga gustong mobalik sa sabakan sa balaod! Tingali, natugkad na nimo nga wa gyuy gidulot nga kaayohan kanato ang pag-apil mo sa pakigbisog sa bukid! Tinuod gyud nga lisod kontrahon ang atong gobyerno! May higayon pa sa pagbag-o, tungod ug alang sa kaugmaon sa atong anak, Mar...!"

Gipasiklapan ni Mar ang iyang relo-de-pulso. Milapas na sa tungang gabii. Mitindog siya. Gipasiklapan na usab niya ang nahinanok niyang kaubanan sa kawsa ug pakigbisog. Hilabihang hagoka na usab sa ilang kumander.

Mainampingon ang mga lakang ni Mar nga dili makamugna og kasikas. Hugot na ang iyang hukom. Nakaamgo na siya. Kinahanglan nga paundayonan niya ang hangyo sa iyang asawa'g anak. Molugsong siya sa patag. Oo, alang sa hingpit niyang pagbag-o aron kahatagan og masanag nga ugma ang iyang pamilya. Laing bag-ong pakigbisog ang iyang asdangon! (Kataposan)