Paklay nga linuto ni INsiang ungo

Way nahibawo kun taga diin nga probinsiya si Insiang kay ang nahibaw-an sa mga silingan nga kini maoy nakapalit sa balay nila ni Jose-Kulasa. Dako ang balay ni Jose-Kulasa nga dunay karenderya sa tugkaran nga gisumpay lang pod sa paghimo.

Tua na man god ang tanang anak sa magtiayong Kulasa ug Jose sa Manila busa nakahukom na lang pod sila nga adto na lang manimuyo. Ug mao ni ron nga si Insiang ang nakapalit.

Way bana si Insiang. Matud pa nagbuwag kuno sa iyang bana si Insiang kay sobra ka bisyoso. May pagka hilumon kini si Insiang ug sa pangidaron nga trayenta i-nuybe molutaw gihapon ang iyang katahom.

Ug dinhi sa balangay sa Kolo may naibog kaniya ug kini mao si Masoy. Ulitawong guwang si Masoy ug kugihan. Dunay dakong uma ug nagnegosyo’g kopras sa lubi ug maong kuwartahan. Kada hapon mohapit gyud siya sa karenderya ni Insiang ug mokaon sa linutong paklay niini.

“Lamia sa imong paklay, uy, Siang,” ni Masoy pa. “Nindot ka gyung moluto og paklay da, Siang..”

“Puyra buyag, uy, basin ug sa sunod nimong kaon dinhi, wa nay lami ang akong linuto nga paklay,” pahiyom ni Insiang.”

Ug mao kadto nga kanunay na si Masoy nga makita  sa karenderya ni Insiang. Pero, mao lagi wala gyud kasulti sa iyang tuyo. Igo lang sa tan-aw ug mopasumbingay’ng gamay nga mga pulong. Diha ra pod kutob ug wa nay lain pang ikapamulong.

Unya, usa ka gabii, pagpauli ni Masoy sa ila puwerte niining suka ug ang iyang gisuka pulos mga ulod ug nanglihok pa gani kini nga morag nangamang sa salog.

“Aaaaaaahhhh.. .tabanggggg...tabanggggg, Nay, sakit kaayo ang akong tiyannnn!!! Oaaaaaaaooohhh...” miagulo si Masoy nga nagtuwadtuwad sa kasakit sa iyang tiyan.

“Sus, Masoy, unsa man tawoy imong nakaon nga mga ulod man ang imong gipangsuka?” gikuyawan si Inse Toyang nga nakasaksi sa sitwasyon sa iyang anak. Ug kay makamao pod sa panambal si Inse Toyang iya dayong gipainom sa mga gamot nga tambal sa mga hilo o sa bisan unsang matang sa binuang sa tawo, bisan gani kun patakdan ka epektibo gihapon ang maong gamot. Pagkaugma, nakigsulti si Inse Toyang sa iyang anak nga si Masoy. Seryos kaayo ang hitsura ni Inse Toyang.

“Masoy, may nakaon ka nga linuto sa usa ka ungo. Gibutangan og kinilkig nga para patakod ang pagkaon nga imong gikaon,” ni Inse Toyang pa. “Asa ka ba magkan-anan, ha, Masoy?”

“Sa...sa ilang Insiang, Nay,” mubong tubag ni Masoy.

“Insiang? Kanang tag-iya’g karenderya diha,” mitutok si Inse Toyang sa  naka. “Masoy, kanang bayhana usa ka ungo, suheto na ko kun unsay patakod kay kasagaran mosuka kag mga ulod ug kundili matabang, inig ka gabii molupad ka nga usa na ka langgam...”

Giadto dayon ni Inse Toyang ang karenderya ni Insiang ug may dala siyang pangontra o sumpa sa mga ungo. Iya kining giitsa sa sulod sa balay, dihang nalipat si Insiang, dayon midalig biya si Inse Toyang.

Pagka gabii, may nakakita nga morag mibalitok ug miligidligid si Insiang didto sa sulod sa ilang balay ug misinggit kini nga morag gisakitan.

 Pagka ugma, daghan ang nahibulong kay serado na ang balay in Insiang ug hasta ang iyang karenderya serado na pod. Ug may nakakita usab nga nagdagan kuno si Insiang pahilayo sa balay niini ug hangtod karon wala na gyud mobalik. – Kataposan